-
حال دریا ز اضطراب و جوش او ** فهم کن تبدیلهای هوش او
- The state of the sea (is such that) from its agitation and commotion (you may) perceive the changes of its mind.
-
چرخ سر گردان که اندر جستجوست ** حال او چون حال فرزندان اوست
- The whirling heaven, which is (ever engaged) in seeking and searching—its state is like the state of its children;
-
گه حضیض و گه میانه گاه اوج ** اندر او از سعد و نحسی فوج فوج
- Now nadir, now middle, now zenith: therein are host on host of stars fortunate and unlucky.
-
از خود ای جزوی ز کلها مختلط ** فهم می‌‌کن حالت هر منبسط
- From thyself, O part made up of wholes, apprehend the state of every simple (uncompounded) thing.
-
چون که کلیات را رنج است و درد ** جزو ایشان چون نباشد روی زرد 1290
- Inasmuch as wholes suffer grief and pain, how should their part not be pale-faced (sick and subject to decay)?
-
خاصه جزوی کاو ز اضداد است جمع ** ز آب و خاک و آتش و باد است جمع
- Especially a part which is composed of contraries—of water and earth and fire and air.
-
این عجب نبود که میش از گرگ جست ** این عجب کاین میش دل در گرگ بست
- It is no wonder that the sheep recoiled from the wolf; the wonder is that this sheep set its heart on (became friendly with) the wolf.
-
زندگانی آشتی ضدهاست ** مرگ آن کاندر میانشان جنگ خاست
- Life is the peace (harmony) of contraries; death is the fact that war arose between them.
-
لطف حق این شیر را و گور را ** الف داده ست این دو ضد دور را
- The grace of God has given amity to this lion and wild-ass— these two far distant contraries.
-
چون جهان رنجور و زندانی بود ** چه عجب رنجور اگر فانی بود 1295
- Since the world is sick and a prisoner, what wonder if the sick one is passing away?”