English    Türkçe    فارسی   

1
1903-1927

  • بوی بد مر دیده را تاری کند ** بوی یوسف دیده را یاری کند
  • The foul scent darkens the eye, the scent of Joseph succours the eye.
  • تو که یوسف نیستی یعقوب باش ** همچو او با گریه و آشوب باش‌‌
  • Thou who art not a Joseph, be a Jacob: be (familiar), like him, with weeping and sore distress.
  • بشنو این پند از حکیم غزنوی ** تا بیابی در تن کهنه نوی‌‌ 1905
  • Hearken to this counsel from the Sage of Ghazna, that thou mayst feel freshness in thy old body:
  • ناز را رویی بباید همچو ورد ** چون نداری گرد بد خویی مگرد
  • “Disdain needs a face like the rose; when thou hast not (such a face), do not indulge in ill-temper.
  • زشت باشد روی نازیبا و ناز ** سخت باشد چشم نابینا و درد
  • Ugly is disdain in an uncomely face, grievous is eye-ache in an unseeing eye.”
  • پیش یوسف نازش و خوبی مکن ** جز نیاز و آه یعقوبی مکن‌‌
  • In the presence of Joseph do not give thyself airs and behave like a beauty: offer nothing but the supplication and sighs of Jacob.
  • معنی مردن ز طوطی بد نیاز ** در نیاز و فقر خود را مرده ساز
  • The meaning of dying (as conveyed) by the parrot was supplication (self-abasement): make thyself dead in supplication and poverty (of spirit),
  • تا دم عیسی ترا زنده کند ** همچو خویشت خوب و فرخنده کند 1910
  • That the breath of Jesus may revive thee and make thee fair and blessed as itself.
  • از بهاران کی شود سر سبز سنگ ** خاک شو تا گل برویی رنگ رنگ‌‌
  • How should a rock be covered with verdure by the Spring? Become earth, that thou mayst display flowers of many a hue.
  • سالها تو سنگ بودی دل خراش ** آزمون را یک زمانی خاک باش‌‌
  • Years hast thou been a heart-jagging rock: once, for the sake of experiment, be earth!
  • داستان پیر چنگی که در عهد عمر از بهر خدا روز بی‌‌نوایی چنگ زد میان گورستان‌‌
  • The story of the old harper who in the time of ‘Umar, may God be well-pleased with him, on a day when he was starving played the harp for God's sake in the graveyard.
  • آن شنیده ستی که در عهد عمر ** بود چنگی مطربی با کر و فر
  • Hast thou heard that in the time of ‘Umar there was a harper, a fine and glorious minstrel?
  • بلبل از آواز او بی‌‌خود شدی ** یک طرب ز آواز خوبش صد شدی‌‌
  • The nightingale would be made beside herself by his voice: by his beautiful voice one rapture would be turned into a hundred.
  • مجلس و مجمع دمش آراستی ** وز نوای او قیامت خاستی‌‌ 1915
  • His breath was an ornament to assembly and congregation, and at his song the dead would arise.
  • همچو اسرافیل کاوازش به فن ** مردگان را جان در آرد در بدن‌‌
  • (He was) like Isráfíl (Seraphiel), whose voice will cunningly bring the souls of the dead into their bodies,
  • یا رسیلی بود اسرافیل را ** کز سماعش پر برستی فیل را
  • Or he was (like) an accompanist to Isráfíl, for his music would make the elephant grow wings.
  • سازد اسرافیل روزی ناله را ** جان دهد پوسیده‌‌ی صد ساله را
  • One day Isráfíl will make a shrill sound and will give life to him that has been rotten for a hundred years.
  • انبیا را در درون هم نغمه‌‌هاست ** طالبان را ز آن حیات بی‌‌بهاست‌‌
  • The prophets also have (spiritual) notes within, whence there comes life beyond price to them that seek (God).
  • نشنود آن نغمه‌‌ها را گوش حس ** کز ستمها گوش حس باشد نجس‌‌ 1920
  • The sensual ear does not hear those notes, for the sensual ear is defiled by iniquities.
  • نشنود نغمه‌‌ی پری را آدمی ** کاو بود ز اسرار پریان اعجمی‌‌
  • The note of the peri is not heard by man, for he is unable to apprehend the mysteries of the peris,
  • گر چه هم نغمه‌‌ی پری زین عالم است ** نغمه‌‌ی دل برتر از هر دو دم است‌‌
  • Although the note of the peri too belongs to this world. The note of the heart is higher than both breaths (notes),
  • که پری و آدمی زندانی‌‌اند ** هر دو در زندان این نادانی‌‌اند
  • For peri and man (alike) are prisoners: both are (captive) in the prison of this ignorance.
  • معشر الجن سوره‌‌ی رحمان بخوان ** تستطیعوا تنفذوا را باز دان‌‌
  • Recite O community of Jinn (and men) in the Súratu l’-Rahmán; recognise (the meaning of) if ye be able to pass forth.
  • نغمه‌‌های اندرون اولیا ** اولا گوید که ای اجزای لا 1925
  • The inward notes of the saints say, at first, “O ye particles of lá (not = not-being),
  • هین ز لای نفی سرها بر زنید ** این خیال و وهم یک سو افکنید
  • Take heed, lift up your heads from the lá of negation, cast aside this fancy and vain imagining.
  • ای همه پوسیده در کون و فساد ** جان باقیتان نرویید و نزاد
  • O ye who all are rotten in (the world of) generation and corruption, your everlasting soul neither grew nor came to birth.”