English    Türkçe    فارسی   

3
1736-1760

  • اصل این ترکیب را چون دیده‌اند ** از فروع وهم کم ترسیده‌اند
  • Know, O comrade, that your sleep and waking (your life in this world) is as though a sleeper should dream that he has gone to sleep.
  • سایه‌ی خود را ز خود دانسته‌اند ** چابک و چست و گش و بر جسته‌اند
  • He thinks, “Now I am asleep,” (and is) unaware that he is (really) in the second sleep.
  • کوزه‌گر گر کوزه‌ای را بشکند ** چون بخواهد باز خود قایم کند
  • If the potter break a pot, he himself will restore it (to a perfect state) when he wishes.
  • کور را هر گام باشد ترس چاه ** با هزاران ترس می‌آید براه
  • The blind man at every step is afraid of (falling into) the pit: he walks on the road with a thousand fears;
  • مرد بینا دید عرض راه را ** پس بداند او مغاک و چاه را 1740
  • (But) the seeing man has seen the width of the road, so he knows (all about) the hole and the pit;
  • پا و زانواش نلرزد هر دمی ** رو ترش کی دارد او از هر غمی
  • His legs and knees do not tremble at any time: how should he look sour because of any affliction?
  • خیز فرعونا که ما آن نیستیم ** که بهر بانگی و غولی بیستیم
  • “Arise, O Pharaoh (and do thy worst)! for we are not such (so deluded) as to stop at every cry and (every) ghoul.
  • خرقه‌ی ما را بدر دوزنده هست ** ورنه ما را خود برهنه‌تر به است
  • Rend our (bodily) mantle! There is One who will sew (it again); and if not, truly the more naked we are, the better for us.
  • بی لباس این خوب را اندر کنار ** خوش در آریم ای عدو نابکار
  • Without raiment we would fain clasp this Beauteous One to our bosoms, O enemy good-for-naught!
  • خوشتر از تجرید از تن وز مزاج ** نیست ای فرعون بی الهام گیج 1745
  • There is nothing sweeter than to be stripped of the body and the (bodily) temperament, O stupid uninspired Pharaoh!”
  • حکایت استر پیش شتر کی من بسیار در رو می‌افتم و تو نمی‌افتی الا به نادر
  • How the mule related (his story) to the camel, saying, “I am often falling on my face, while thou fallest but seldom.”
  • گفت استر با شتر کای خوش رفیق ** در فراز و شیب و در راه دقیق
  • Said the mule to the camel, “O good friend, in hill and dale and in the obscure (difficult) track
  • تو نه آیی در سر و خوش می‌روی ** من همی‌آیم بسر در چون غوی
  • Thou dost not tumble on thy head but goest happily along, while I am tumbling on my head, like one who has lost his way.
  • من همی‌افتم برو در هر دمی ** خواه در خشکی و خواه اندر نمی
  • At every moment I am falling on my face, whether (it be) in a dry place or a wet.
  • این سبب را باز گو با من که چیست ** تا بدانم من که چون باید بزیست
  • Declare to me what is the cause of this, that I may know how I must live.”
  • گفت چشم من ز تو روشن‌ترست ** بعد از آن هم از بلندی ناظرست 1750
  • He (the camel) said, “My eye is clearer than thine; furthermore, it is also looking from on high:
  • چون برآیم بر سرکوه بلند ** آخر عقبه ببینم هوشمند
  • When I come up to the top of a high hill, I regard attentively the end of the pass;
  • پس همه پستی و بالایی راه ** دیده‌ام را وا نماید هم اله
  • Then too God reveals to my eye all the lowness and loftiness of the way,
  • هر قدم من از سر بینش نهم ** از عثار و اوفتادن وا رهم
  • (So that) I take every step with (clear) sight and am delivered from stumbling and falling,
  • تو ببینی پیش خود یک دو سه گام ** دانه بینی و نبینی رنج دام
  • (Whereas) thou dost not see two or three steps in front of thee: thou seest the bait, but thou dost not see the pain of the snare.
  • یستوی الاعمی لدیکم والبصیر ** فی المقام و النزول والمسیر 1755
  • Are the blind and the seeing equal before you (according to your opinion) in their abiding and their alighting and their journeying?”
  • چون جنین را در شکم حق جان دهد ** جذب اجزا در مزاج او نهد
  • When God gives a spirit to the embryo in the womb, He implants in its (the spirit's) temperament (the desire of) drawing particles together.
  • از خورش او جذب اجزا می‌کند ** تار و پود جسم خود را می‌تند
  • By means of food it draws the particles together and weaves the warp and woof of its body:
  • تا چهل سالش بجذب جزوها ** حق حریصش کرده باشد در نما
  • Till (the age of) forty years, God will have made it desirous of drawing particles together in (the process of) growth.
  • جذب اجزا روح را تعلیم کرد ** چون نداند جذب اجزا شاه فرد
  • The incomparable King taught the spirit to draw particles together: how should He (himself) not know how to draw particles together?
  • جامع این ذره‌ها خورشید بود ** بی غذا اجزات را داند ربود 1760
  • The assembler of (all) these motes was the (Divine) Sun: He knows how to seize thy (bodily) particles (and draw them together again) without nutrition.