-
خواب مرغ و ماهیان باشد همی ** عاشقان را زیر غرقاب غمی
- Always, for the lovers (of God) beneath the flood of a (great) passion, there is (only) the sleep of birds and fishes.
-
نیمشب آواز با هولی رسید ** کایم آیم بر سرت ای مستفید
- At midnight came an awful voice, “I come, I come upon thee, O thou that seekest advantage.”
-
پنج کرت این چنین آواز سخت ** می‌رسید و دل همی‌شد لخت‌لخت 4325
- Five times came such a terrible voice, and his heart was being rent piecemeal.
-
تفسیر آیت واجلب علیهم بخیلک و رجلک
- Commentary on the verse (of the Qur’án): “And raise the battle-cry against them with thy horsemen and men on foot.”
-
تو چو عزم دین کنی با اجتهاد ** دیو بانگت بر زند اندر نهاد
- When you earnestly resolve to be religious, the Devil in your nature cries out at you,
-
که مرو زان سو بیندیش ای غوی ** که اسیر رنج و درویشی شوی
- “Go not in that direction! Bethink you, O misguided one; for you will become captive to distress and poverty.
-
بی‌نوا گردی ز یاران وابری ** خوار گردی و پشیمانی خوری
- You will become destitute, you will be cut off from friends, you will be despised, you will feel sorry.”
-
تو ز بیم بانگ آن دیو لعین ** وا گریزی در ضلالت از یقین
- From fear of the outcry of that accursed Devil you flee away from certain truth into error,
-
که هلا فردا و پس فردا مراست ** راه دین پویم که مهلت پیش ماست 4330
- Saying, “Ho, to-morrow is mine and after to-morrow: I will run in the Way of religion, I have (plenty of) time.”
-
مرگ بینی باز کو از چپ و راست ** می‌کشد همسایه را تا بانگ خاست
- Then again you see Death killing your neighbours on left and right, so that the cry (of lamentation) is raised.
-
باز عزم دین کنی از بیم جان ** مرد سازی خویشتن را یک زمان
- Now, in fear of (your) life, you resolve to be religious: for a while, you make yourself a (true) man;
-
پس سلح بر بندی از علم و حکم ** که من از خوفی نیارم پای کم
- So you put on the armour of knowledge and wisdom, saying, “I will not shrink from any danger.”
-
باز بانگی بر زند بر تو ز مکر ** که بترس و باز گرد از تیغ فقر
- Again he (the Devil) deceitfully cries out at you—“Be afraid and turn away from the sword of poverty!”
-
باز بگریزی ز راه روشنی ** آن سلاح علم و فن را بفکنی 4335
- Once more you flee from the Way of Light and cast off that armour of knowledge and virtue.
-
سالها او را به بانگی بنده‌ای ** در چنین ظلمت نمد افکنده‌ای
- (For many) years, you are a slave to him because of a cry: you have laid down the blanket (have lain down to rest) in such darkness as this!
-
هیبت بانگ شیاطین خلق را ** بند کردست و گرفته حلق را
- Dread of the cry of the devils has bound the people and taken hold of their throats,
-
تا چنان نومید شد جانشان ز نور ** که روان کافران ز اهل قبور
- Till their souls have become as hopeless of the Light as the spirits of the infidels who dwell in the tombs.
-
این شکوه بانگ آن ملعون بود ** هیبت بانگ خدایی چون بود
- Such is the terror of the cry of that accursed one: how (great) must be the dread of the Divine cry!
-
هیبت بازست بر کبک نجیب ** مر مگس را نیست زان هیبت نصیب 4340
- Dread of the falcon is (falling) upon the noble partridge: the fly hath no portion of that dread,
-
زانک نبود باز صیاد مگس ** عنکبوتان می مگس گیرند و بس
- Because the falcon is not a hunter of flies: only spiders catch flies.
-
عنکبوت دیو بر چون تو ذباب ** کر و فر دارد نه بر کبک و عقاب
- The spider, (which is) the Devil, hath dominion over flies like you, not over the partridge and the eagle.
-
بانگ دیوان گله‌بان اشقیاست ** بانگ سلطان پاسبان اولیاست
- The cry of the devils is the drover of the damned; the cry of the Lord is the guardian of the (blessed) saints,
-
تا نیامیزد بدین دو بانگ دور ** قطره‌ای از بحر خوش با بحر شور
- To the end that, by reason of these two cries (being) far distant (from each other), not a drop of the sweet sea may mingle with the briny sea.
-
رسیدن بانگ طلسمی نیمشب مهمان مسجد را
- How the talismanic cry came at midnight to (the ears of) the guest in the mosque.
-
بشنو اکنون قصه‌ی آن بانگ سخت ** که نرفت از جا بدان آن نیکبخت 4345
- Now hear the tale of the terrible cry, by which that good-fortuned man was not dismayed.
-
گفت چون ترسم چو هست این طبل عید ** تا دهل ترسد که زخم او را رسید
- He said, “How should I fear? for this is the drum of the Festival. Let the drum fear, since blows belong to it.
-
ای دهلهای تهی بی قلوب ** قسمتان از عید جان شد زخم چوب
- O empty drums without hearts, your share in the festival of the spirit is (naught but) blows of the (drum-)stick.