English    Türkçe    فارسی   

4
551-575

  • تا بیابی بوی خلد از یار من ** چون محمد بوی رحمن از یمن
  • So that you may feel the scent of Paradise from my Friend, as Mohammed the scent of the Merciful (God) from Yemen.
  • در صف معراجیان گر بیستی ** چون براقت بر کشاند نیستی
  • If you stand in the rank of those who make the (spiritual) ascension, not-being (self-naughtedness) will bear you aloft, like Buráq.
  • نه چو معراج زمینی تا قمر ** بلک چون معراج کلکی تا شکر
  • ’Tis not like the ascension of a piece of earth (an earthly being) to the moon; nay, but like the ascension of a cane to sugar.
  • نه چو معراج بخاری تا سما ** بل چو معراج جنینی تا نهی
  • ’Tis not like the ascension of a vapour to the sky; nay, but like the ascension of an embryo to rationality.
  • خوش براقی گشت خنگ نیستی ** سوی هستی آردت گر نیستی 555
  • The steed of not-being (self-naughtedness) became a goodly Buráq: it brings you to (real) existence, if you are non-existent (self-naughted).
  • کوه و دریاها سمش مس می‌کند ** تا جهان حس را پس می‌کند
  • Its hoof brushes the mountains and seas till it puts the world of sense perception behind.
  • پا بکش در کشتی و می‌رو روان ** چون سوی معشوق جان جان روان
  • Set your foot into the ship and keep going quickly, like the soul going towards the soul's Beloved.
  • دست نه و پای نه رو تا قدم ** آن چنانک تاخت جانها از عدم
  • (With) no hands and no feet, go to Eternity in the same fashion as that in which the spirits sped from non-existence.
  • بردریدی در سخن پرده‌ی قیاس ** گر نبودی سمع سامع را نعاس
  • If there had not been somnolence (dullness and inattention) in the hearer's hearing, the veil of logical reasoning would have been torn asunder in the discourse.
  • ای فلک بر گفت او گوهر ببار ** از جهان او جهانا شرم دار 560
  • O Heaven, shower pearls on his (the Shaykh's) rede! O World, have shame of (be abashed by) his world!
  • گر بباری گوهرت صد تا شود ** جامدت بیننده و گویا شود
  • If thou wilt shower (pearls), thy substance will become (increased in splendour) hundredfold: thy inorganic (matter) will become seeing and speaking.
  • پس نثاری کرده باشی بهر خود ** چونک هر سرمایه‌ی تو صد شود
  • Therefore thou wilt have scattered a largesse for thine own sake, inasmuch as every stock of thine will be centupled.
  • قصه‌ی هدیه فرستادن بلقیس از شهر سبا سوی سلیمان علیه‌السلام
  • Story of Bilqís' sending a gift from the city of Sabá to Solomon, on whom be peace.
  • هدیه‌ی بلقیس چل استر بدست ** بار آنها جمله خشت زر بدست
  • The gift of Bilqís was forty mules: their whole load consisted of bricks of gold.
  • چون به صحرای سلیمانی رسید ** فرش آن را جمله زر پخته دید
  • When he (the envoy) reached the open plain, belonging to Solomon, he saw that its carpet was (made) entirely of solid gold.
  • بر سر زر تا چهل منزل براند ** تا که زر را در نظر آبی نماند 565
  • He rode on gold for the distance of forty stages, till gold had no more esteem in his sight.
  • بارها گفتند زر را وا بریم ** سوی مخزن ما چه بیگار اندریم
  • (Many) times they said, “Let us take the gold back to the treasury: what a (fruitless) quest are we (engaged) in!
  • عرصه‌ای کش خاک زر ده دهیست ** زر به هدیه بردن آنجا ابلهیست
  • A spacious land of which the soil is pure gold—to bring gold thither as a gift is folly.”
  • ای ببرده عقل هدیه تا اله ** عقل آنجا کمترست از خاک راه
  • O thou who hast brought intelligence to God as a gift, there intelligence is less (in value) than the dust of the road.
  • چون کساد هدیه آنجا شد پدید ** شرمساریشان همی واپس کشید
  • When the worthlessness of the gift became apparent there (in Solomon's kingdom), shamefacedness was drawing them back (towards Bilqís);
  • باز گفتند ار کساد و ار روا ** چیست بر ما بنده فرمانیم ما 570
  • (But) again they said, “Whether it be worthless or valuable, what matter to us? We are slaves (bound) to (obey) the command.
  • گر زر و گر خاک ما را بردنیست ** امر فرمان‌ده به جا آوردنیست
  • Whether we have to bring gold or earth, the command of the one who gives the command is to be executed.
  • گر بفرمایند که واپس برید ** هم به فرمان تحفه را باز آورید
  • If they command you to bring it back (to Bilqís), (then) take the gift back according to the command.”
  • خنده‌ش آمد چون سلیمان آن بدید ** کز شما من کی طلب کردم ثرید
  • When Solomon beheld that (gift), he laughed, saying, “When did I seek tharíd from you?
  • من نمی‌گویم مرا هدیه دهید ** بلک گفتم لایق هدیه شوید
  • I do not bid you bestow gifts on me; nay, I bid you be worthy of the gifts (which I bestow);
  • که مرا از غیب نادر هدیه‌هاست ** که بشر آن را نیارد نیز خواست 575
  • For I have rare gifts (coming) from the Unseen, which human beings durst not even ask for.