English    Türkçe    فارسی   

4
807-831

  • مرغ خویشی صید خویشی دام خویش ** صدر خویشی فرش خویشی بام خویش
  • You are your own bird your own prey, and your own snare; you are your own seat of honour, your own floor, and your own root.
  • جوهر آن باشد که قایم با خودست ** آن عرض باشد که فرع او شدست
  • The substance is that which subsists in itself; the accident is that which has become a derivative of it (of the substance).
  • گر تو آدم‌زاده‌ای چون او نشین ** جمله ذریات را در خود ببین
  • If you are born of Adam, sit like him and behold all his progeny in yourself
  • چیست اندر خم که اندر نهر نیست ** چیست اندر خانه که اندر شهر نیست 810
  • What is in the jar that is not (also) in the river? What is in the house that is not (also) in the city?
  • این جهان خمست و دل چون جوی آب ** این جهان حجره‌ست و دل شهر عجاب
  • This world is the jar, and the heart (spirit) is like the river; this world is the chamber, and the heart is the wonderful city.
  • پیدا کردن سلیمان علیه‌السلام کی مرا خالصا لامر الله جهدست در ایمان تو یک ذره غرضی نیست مرا نه در نفس تو و حسن تو و نه در ملک تو خود بینی چون چشم جان باز شود به نورالله
  • How Solomon, on whom be peace, explained (to Bilqís), saying, "My labour in (bringing about) thy (conversion to the) Faith is purely for God’s sake: I have not one atom of self-interest, either as regards thy person or thy beauty or thy kingdom. Thou thyself wilt see (this) when the eye of thy spirit is opened by the light of God."
  • هین بیا که من رسولم دعوتی ** چون اجل شهوت‌کشم نه شهوتی
  • “Hark, come, for I am a Messenger (Prophet) sent to call (the people to God): like Death, I am the slayer of lust, I am not given to lust.
  • ور بود شهوت امیر شهوتم ** نه اسیر شهوت روی بتم
  • And if there be lust (in me), I am the ruler of (my) lust: lam not captive to lust for the face of an idol.
  • بت‌شکن بودست اصل اصل ما ** چون خلیل حق و جمله انبیا
  • My deepest nature is a breaker of idols, like (Abraham) the Friend of God and all the prophets.
  • گر در آییم ای رهی در بتکده ** بت سجود آرد نه ما در معبده 815
  • O slave, if I enter the idol-temple, the idol will prostrate itself, not I, in adoration.”
  • احمد و بوجهل در بتخانه رفت ** زین شدن تا آن شدن فرقیست زفت
  • (Both) Ahmad (Mohammed) and Bú Jahl went into the idol- temple; (but) there is a great difference between this going and that going.
  • این در آید سر نهند او را بتان ** آن در آید سر نهد چون امتان
  • This one (Mohammed) enters, the idols lay down their heads before him; that one (Bú Jahl) enters and lays down his head (before the idols), like the peoples (of old).
  • این جهان شهوتی بتخانه‌ایست ** انبیا و کافران را لانه‌ایست
  • This world, (which is) associated with lust, is an idol-temple: it is a nest (abode) for the prophets and the infidels (alike),
  • لیک شهوت بنده‌ی پاکان بود ** زر نسوزد زانک نقد کان بود
  • But lust is the slave of holy men: gold does not burn (in the fire), because it is sterling coin from the mine.
  • کافران قلب‌اند و پاکان هم‌چو زر ** اندرین بوته درند این دو نفر 820
  • The infidels are alloy, while the holy men are as (pure) gold: both these (classes of) persons are within this crucible.
  • قلب چون آمد سیه شد در زمان ** زر در آمد شد زری او عیان
  • When the alloy came (into the crucible), it became black at once; (when) the gold came in, its goldenness was made manifest.
  • دست و پا انداخت زر در بوته خوش ** در رخ آتش همی خندد رگش
  • The gold gladly cast (itself with) hands and feet into the crucible: its vein (original nature) laughs in the face of the fire.
  • جسم ما روپوش ما شد در جهان ** ما چو دریا زیر این که در نهان
  • Our body is our veil in the world: we are like a sea hidden beneath this straw.
  • شاه دین را منگر ای نادان بطین ** کین نظر کردست ابلیس لعین
  • O fool, do not regard the king of the (true) Religion as clay; for the accursed Iblís took this view (of Adam).
  • کی توان اندود این خورشید را ** با کف گل تو بگو آخر مرا 825
  • How is it possible to daub this sun with a handful of earth? Pray, tell me (that)!
  • گر بریزی خاک و صد خاکسترش ** بر سر نور او برآید بر سرش
  • Though you pour earth and a hundred ashes over its light, it will come up above them.
  • که کی باشد کو بپوشد روی آب ** طین کی باشد کو بپوشد آفتاب
  • Who (what) is straw that it should cover the face of the water? Who (what) is clay that it should cover the sun?
  • خیز بلقیسا چو ادهم شاه‌وار ** دود ازین ملک دو سه روزه بر آر
  • O Bilqís arise royally, like (Ibráhím son of) Adham: raise the smoke from (consume utterly) this kingdom of two or three days’ duration.
  • باقی قصه‌ی ابراهیم ادهم قدس‌الله سره
  • The remainder of the story of Ibráhím son of Adham, may God sanctify his spirit.
  • بر سر تختی شنید آن نیک‌نام ** طقطقی و های و هویی شب ز بام
  • (Reclining) on a throne, that man of good name heard at night a noise of tramping and shrill cries from the roof.
  • گامهای تند بر بام سرا ** گفت با خود این چنین زهره کرا 830
  • (He heard) loud footsteps on the roof of the palace, and said to himself, “Who dares to do this?”
  • بانگ زد بر روزن قصر او که کیست ** این نباشد آدمی مانا پریست
  • He shouted, at the palace-window, “Who is it? This is not a man, belike it is a genie.