English    Türkçe    فارسی   

6
1386-1410

  • طول و عرض و وصف قصه تو به تو  ** در کلام آن بزرگ دین بجو 
  • Seek the length and breadth and all particulars of the story in the discourse of that prince of the Faith.
  • حاصل آن کودک برین تخت نضار  ** شسته پهلوی قباد شهریار 
  • In short, the lad was seated on this throne of gold beside the King-emperor.
  • گریه کردی اشک می‌راندی بسوز  ** گفت شه او را کای پیروز روز 
  • He wept and shed tears in burning grief. The King said to him, “O thou whose day (fortune) is triumphant,
  • از چه گریی دولتت شد ناگوار  ** فوق املاکی قرین شهریار 
  • Wherefore shouldst thou weep? Has thy fortune become disagreeable to thee? Thou art above kings, (thou art) the familiar companion of the Emperor.
  • تو برین تخت و وزیران و سپاه  ** پیش تختت صف زده چون نجم و ماه  1390
  • Thou art (seated) on this throne, while the viziers and soldiers are ranged in file before thy throne, like the stars and the moon.”
  • گفت کودک گریه‌ام زانست زار  ** که مرا مادر در آن شهر و دیار 
  • The boy said, “The cause of my weeping bitterly is that in yonder city and country my mother
  • از توم تهدید کردی هر زمان  ** بینمت در دست محمود ارسلان 
  • Was always threatening me with thee, (saying), ‘May I see you in the hands of the lion, Mahmúd!’
  • پس پدر مر مادرم را در جواب  ** جنگ کردی کین چه خشمست و عذاب 
  • Then my father would wrangle with my mother (and say) in reply, ‘What wrath and torment is this (that you would inflict on him)?
  • می‌نیابی هیچ نفرینی دگر  ** زین چنین نفرین مهلک سهلتر 
  • Cannot you find any other curse lighter than this deadly curse?
  • سخت بی‌رحمی و بس سنگین‌دلی  ** که به صد شمشیر او را قاتلی  1395
  • You are very pitiless and exceedingly hard-hearted, for you are (virtually) killing him with a hundred swords.’
  • من ز گفت هر دو حیران گشتمی  ** در دل افتادی مرا بیم و غمی 
  • I used to be dismayed by the talk of both: a (great) terror and pain would come into my heart,
  • تا چه دوزخ‌خوست محمود ای عجب  ** که مثل گشتست در ویل و کرب 
  • (Thinking), ‘Oh, wonderful! What a hellish person Mahmúd must be, since he has become proverbial for woe and anguish!’
  • من همی‌لرزیدمی از بیم تو  ** غافل از اکرام و از تعظیم تو 
  • I used to tremble in fear of thee, being ignorant of thy gracious treatment and high regard.
  • مادرم کو تا ببیند این زمان  ** مر مرا بر تخت ای شاه جهان 
  • Where is my mother, that she might see me now (seated) on the throne, O King of the world?”
  • فقر آن محمود تست ای بی‌سعت  ** طبع ازو دایم همی ترساندت  1400
  • (Spiritual) poverty is your Mahmúd, O man without affluence: your (sensual) nature is always making you afraid of it.
  • گر بدانی رحم این محمود راد  ** خوش بگویی عاقبت محمود باد 
  • If you come to know the mercifulness of this noble Mahmúd, you will cry joyously, “May the end be praised (mahmúd)!”
  • فقر آن محمود تست ای بیم‌دل  ** کم شنو زین مادر طبع مضل 
  • Poverty is your Mahmúd, O craven-hearted one: do not listen to this mother, namely, your misguiding nature.
  • چون شکار فقر کردی تو یقین  ** هم‌چوکودک اشک باری یوم دین 
  • When you become a prey to poverty, you will certainly shed tears (of delight), like the Hindú boy, on the Day of Judgement.
  • گرچه اندر پرورش تن مادرست  ** لیک از صد دشمنت دشمن‌ترست 
  • Although the body is (like) a mother in fostering (the spirit), yet it is more inimical to you than a hundred enemies.
  • تن چو شد بیمار داروجوت کرد  ** ور قوی شد مر ترا طاغوت کرد  1405
  • When your body falls ill it makes you seek medicine; and if it grows strong it makes you an outrageous devil.
  • چون زره دان این تن پر حیف را  ** نی شتا را شاید و نه صیف را 
  • Know that this iniquitous body is like a coat of mail: it serves neither for winter nor summer.
  • یار بد نیکوست بهر صبر را  ** که گشاید صبر کردن صدر را 
  • (Yet) the bad associate is good (for you) because of the patience (which you must show in overcoming its desires), for the exercise of patience expands the heart (with spiritual peace).
  • صبر مه با شب منور داردش  ** صبر گل با خار اذفر داردش 
  • The patience shown by the moon to the (dark) night keeps it illumined; the patience shown by the rose to the thorn keeps it fragrant.
  • صبر شیر اندر میان فرث و خون  ** کرده او را ناعش ابن اللبون 
  • The patience shown by the milk (chyle) betwixt the faeces (in the intestine) and the blood enables it to rear the camel-foal till he has entered on his third year.
  • صبر جمله‌ی انبیا با منکران  ** کردشان خاص حق و صاحب‌قران  1410
  • The patience shown by all the prophets to the unbelievers made them the elect of God and lords of the planetary conjunction.