-
خود کدامین خوش که او ناخوش نشد ** یا کدامین سقف کان مفرش نشد
- Zaten hangi hoş vardır ki nahoş olmamıştır? Yahut hangi tavan vardır ki yıkılmamış, yere serilmemiştir.
-
غیر آواز عزیزان در صدور ** که بود از عکس دمشان نفخ صور
- Ancak Sûr’un üfürülmesi, nefeslerinin aksinden ibaret olan yüce azizlerin sesleri, bundan müstesnadır; onların sesleri bakidir.
-
اندرونی کاندرونها مست از اوست ** نیستی کاین هستهامان هست از اوست 2080
- Onların gönülleri, öyle bir gönüldür ki gönüller, ondan sarhoştur. Yoklukları öyle bir yokluktur ki bizim varlıklarımız, o yokluktan var olmuşlardır.
-
کهربای فکر و هر آواز او ** لذت الهام و وحی و راز او
- Her fikrin, her sesin kehlibarı (fikirleri ve sesleri çeken) o gönüldür. İlham, vahiy ve sır lezzeti yine o gönülden ibarettir.
-
چون که مطرب پیرتر گشت و ضعیف ** شد ز بی‌‌کسبی رهین یک رغیف
- Çalgıcı bir hayli ihtiyarlayıp zayıflayınca kazançsızlıktan bir parçacık yufka ekmeğine bile muhtaç hale geldi.
-
گفت عمر و مهلتم دادی بسی ** لطفها کردی خدایا با خسی
- Dedi ki: “Tanrım, bana çok ömür ve mühlet verdin, hakir bir kişiye karşı lütuflarda bulundun.
-
معصیت ورزیده‌‌ام هفتاد سال ** باز نگرفتی ز من روزی نوال
- Yetmiş yıldır isyan edip durdum. Benden bir gün bile ihsanını kesmedin.
-
نیست کسب امروز مهمان توام ** چنگ بهر تو زنم آن توام 2085
- Bugün kazanç yok, senin konuğunum. Çengi sana çalacağım, gayrı seninim.”
-
چنگ را برداشت و شد الله جو ** سوی گورستان یثرب آه گو
- Çengi omuzlayıp Tanrı aramağa yola düştü; ah ederek Medine Mezarlığına doğru yollandı.
-
گفت خواهم از حق ابریشم بها ** کاو به نیکویی پذیرد قلبها
- “Tanrı’dan kiriş parası isteyeceğim. Çünkü o kendisine karşı halis olan kalplere kerem ve ihsanıyla eder” dedi.
-
چون که زد بسیار و گریان سر نهاد ** چنگ بالین کرد و بر گوری فتاد
- Bir hayli çenk çalıp ağladı ve başını yere koydu, çengi yastık yaptı bir mezara yaslandı.
-
خواب بردش مرغ جانش از حبس رست ** چنگ و چنگی را رها کرد و بجست
- Çalgıcıyı uyku bastırdı, can kuşu kafesten kurtuldu; çalgıyı da bırakıp sıçradı.
-
گشت آزاد از تن و رنج جهان ** در جهان ساده و صحرای جان 2090
- Sâf bir âleme, can sahrasına vararak tenden ve cihan mihnetinden kurtuldu.
-
جان او آن جا سرایان ماجرا ** کاندر اینجا گر بماندندی مرا
- Canı, orada macerasını şöyle terennüm etmekteydi: Beni burada bıraksalardı.
-
خوش بدی جانم در این باغ و بهار ** مست این صحرا و غیبی لاله‌‌زار
- Canım bu bahçede, bu bahar çağında ne hoş bir hale gelir, bu ovanın bu gayb lâleliğinin sarhoşu olurdu.
-
بی‌‌پر و بی‌‌پا سفر می‌‌کردمی ** بی‌‌لب و دندان شکر می‌‌خوردمی
- Başsız, ayaksız seferler eder, dişsiz, dudaksız şekerler yedim.
-
ذکر و فکری فارغ از رنج دماغ ** کردمی با ساکنان چرخ لاغ
- Felek sakinleriyle zahmetsiz, mihnetsiz zikre, dimağsız fikre dalar, onlarla lâtifeler ederdim.
-
چشم بسته عالمی می‌‌دیدمی ** ورد و ریحان بی‌‌کفی می‌‌چیدمی 2095
- Gözleri kapalı olarak bir âlem görür; elsiz, avuçsuz güller, reyhanlar devşirirdim...
-
مرغ آبی غرق دریای عسل ** عین ایوبی شراب و مغتسل
- Çalgıcı, bir su kuşuydu; bu âlem de bir bal denizi. Bu bal Eyyub Peygamber’in içtiği ve yıkandığı pınardı.
-
که بدو ایوب از پا تا به فرق ** پاک شد از رنجها چون نور شرق
- Eyyub, o pınarda yıkanarak tepeden tırnağa kadar doğu nuru gibi bütün hastalıklardan arındı, pirüpak oldu.
-
مثنوی در حجم گر بودی چو چرخ ** درنگنجیدی در او زین نیم برخ
- Mesnevi hacım bakımından felekler kadar bile olsa yine bu âlemin, hatta küçük bir cüz’ünü ihata edemezdi.
-
کان زمین و آسمان بس فراخ ** کرد از تنگی دلم را شاخ شاخ
- Hâlbuki çok geniş olan o yerler gök, darlıktan gönlümü paramparça etti.
-
وین جهانی کاندر این خوابم نمود ** از گشایش پر و بالم را گشود 2100
- Bu bir âlemdir ki bana rüyada göründü; açıklığıyla kolumu, kanadımı açtı.
-
این جهان و راهش ار پیدا بدی ** کم کسی یک لحظه‌‌ای آن جا بدی
- Bu âlemle bu âlemin yolu meydanda olsaydı dünyada pek az kimse, ancak bir lâhzacık kalırdı.
-
امر می‌‌آمد که نی طامع مشو ** چون ز پایت خار بیرون شد برو
- İhtiyar çalgıcıya “Burada kalmaya tamah etme, mademki ayağından diken çıkmıştır, haydi git” diye emir gelmekte.