-
چون ز دکان و مکاس و قیل و قال ** در فریب مردمت ناید ملال
- Dükkandan, baç, ve haraç almadan, dedikodudan halkı aldatmadan usanmazsın.
-
چون ز غیبت و اکل لحم مردمان ** شصت سالت سیریی نامد از آن
- Altmış yıl gıybette bulunsan, insanların etini yesen yine doymazsın.
-
عشوه‌ها در صید شله‌ی کفته تو ** بی ملولی بارها خوش گفته تو 4300
- Kadınları avlamak için işvelerde bulunursun, defalarca güzel sözler söylersin de yine bir türlü usanç gelmez.
-
بار آخر گوییش سوزان و چست ** گرم‌تر صد بار از بار نخست
- Son söylediğin sözü, ondan öncekinden daha yanarak, daha çevik bir halde ve ilk söylediğinden yüzlerce daha hararetli olarak söylersin.
-
درد داروی کهن را نو کند ** درد هر شاخ ملولی خو کند
- Dert, eski ilacı yeniler. Dert, her usanmış, bezmiş dalı kırar.
-
کیمیای نو کننده دردهاست ** کو ملولی آن طرف که درد خاست
- Eskileri yenileyen kimya, derttir. Nerede dert varsa orada usanç ne gezer?
-
هین مزن تو از ملولی آه سرد ** درد جو و درد جو و درد درد
- Kendine gel de usançtan soğuk soğuk ah etme. Dert ara, dert ara, dert ara dert!
-
خادع دردند درمان‌های ژاژ ** ره‌زنند و زرستانان رسم باژ 4305
- Abes ilaçlar, derde derman aramak için hile düzerler. Yol kesicidirler, baç diye para almaya kalkışırlar.
-
آب شوری نیست در مان عطش ** وقت خوردن گر نماید سرد و خوش
- Acı su, içildiği zaman soğuktur, hoş gelir ama susuzluğu kesmez.
-
لیک خادع گشته و مانع شد ز جست ** ز آب شیرینی کزو صد سبزه رست
- Yalnız bir hiledir düzer, yüzlerce yeşillik bitiren tatlı suyu araştırmaya mani olur.
-
هم‌چنین هر زر قلبی مانعست ** از شناس زر خوش هرجا که هست
- Her kalp altın da tıpkı bunun gibi nerede iyi ve güzel altın varsa onu araştırmaya mani kesilir.
-
پا و پرت را به تزویری برید ** که مراد تو منم گیر ای مرید
- Ey mürit, senin muradın benim, beni al diye hileyle kolunu kanadını keser.
-
گفت دردت چینم او خود درد بود ** مات بود ار چه به ظاهر برد بود 4310
- Senin derdini ben çekerim der ama o dert değildir, tortudur. Görünüşte sana tabidir ama hakikatte seni alt eder.
-
رو ز درمان دروغین می‌گریز ** تا شود دردت مصیب و مشک‌بیز
- Yürü yalancı dermandan kaç da derdin, sana derman olsun, iyileşsin, miskler saçsın.
-
گفت نه دزدی تو و نه فاسقی ** مرد نیکی لیک گول و احمقی
- Bekçi, evet; sen ne hırsızsın ne kötü bir adam. İyi adamsın ama aptalsın, ahmaksın.
-
بر خیال و خواب چندین ره کنی ** نیست عقلت را تسوی روشنی
- Bir rüyaya inanmış, bir hayale kapılmış, bu kadar yol aşıp buralara gelmişsin. Aklın yok galiba.
-
بارها من خواب دیدم مستمر ** که به بغدادست گنجی مستتر
- Ben yıllardır biteviye Bağdat’ta bir define var,
-
در فلان سوی و فلان کویی دفین ** بود آن خود نام کوی این حزین 4315
- Filan yerde, filan mahallede gömülüdür diye görürüm, der demez adam kendine geldi. Çünkü bekçi, kendisinin mahallesini söylüyordu.
-
هست در خانه‌ی فلانی رو بجو ** نام خانه و نام او گفت آن عدو
- Bekçi sözüne devam etti: Yürü derler, filanın evinde o define. Adam büsbütün ayıldı. Çünkü o düşman, kendisinin evini ve adını söylemekteydi.
-
دیده‌ام خود بارها این خواب من ** که به بغدادست گنجی در وطن
- Bekçi söylüyordu: Ben defalarca bu rüyayı gördüm. Bağdat’ta böyle bir define var dediler de,
-
هیچ من از جا نرفتم زین خیال ** تو به یک خوابی بیایی بی‌ملال
- Bu hayale kapılıp yerimden bile kıpırdamadım. Sense hiç usanmadan bir rüyaya kapılıp buralara kadar geliyorsun.
-
خواب احمق لایق عقل ویست ** هم‌چو او بی‌قیمتست و لاشیست
- Ahmak adamın rüyası da aklınca olur; aklı gibi değersizdir, bir şeye yaramaz.
-
خواب زن کمتر ز خواب مرد دان ** از پی نقصان عقل و ضعف جان 4320
- Bil ki aklı ve ruhu da zayıf olduğu için kadının rüyası, erkeğin rüyasından daha aşağıdır, daha değersizdir.
-
خواب ناقص‌عقل و گول آید کساد ** پس ز بی‌عقلی چه باشد خواب باد
- Aklı kıt ve ahmak adamın rüyasında bir kıymet olmaz. Akılsızlıktan ne çıkar? Yel gibi bir rüya!
-
گفت با خود گنج در خانه‌ی منست ** پس مرا آن‌جا چه فقر و شیونست
- Adam kendi kendine, define evimdeymiş de neden yoksulluktan feryad ederim?