-
این دوی اوصاف دید احولست ** ورنه اول آخر آخر اولست
- Bu ikilik şaşı gözün görüşüdür. Yoksa evvel, âhirdir, âhir de evvel.
-
هی ز چه معلوم گردد این ز بعث ** بعث را جو کم کن اندر بعث بحث 820
- Bu nereden bilinir? Öldükten sonra dirilmeden. Öldükten sonra dirilmeyi ara da bundan az bahset.
-
شرط روز بعث اول مردنست ** زانک بعث از مرده زنده کردنست
- Dirilme gününün gelmesine şart önce ölmektir. Çünkü dirilme, ölümden sonradır.
-
جمله عالم زین غلط کردند راه ** کز عدم ترسند و آن آمد پناه
- Herkes yokluktan korkar, işte bütün âlem, bu yüzden yol sapıtmıştır. Halbuki yokluk, asıl sığınılacak yerdir.
-
از کجا جوییم علم از ترک علم ** از کجا جوییم سلم از ترک سلم
- Bilgiyi nerede arayalım? Bilgiyi terk etmede. Barışı nerede umalım? Barıştan vazgeçmeden.
-
از کجا جوییم هست از ترک هست ** از کجا جوییم سیب از ترک دست
- Varlığı nerede arayalım? Varlığı terk etmede. Elmayı nereden umalım? Elden vazgeçmeden!
-
هم تو تانی کرد یا نعم المعین ** دیده‌ی معدوم‌بین را هست بین 825
- Ey güzel yardımcı, yok gören gözü varlığı görür bir hale getirmeye de kaadirsin sen.
-
دیده‌ای کو از عدم آمد پدید ** ذات هستی را همه معدوم دید
- Yokluktan meydana gelen göz, varlığı tamamı ile yok gördü.
-
این جهان منتظم محشر شود ** گر دو دیده مبدل و انور شود
- Fakat şu iki göz, değişti de nurlandı mı bu düzgün cihan mahşer olur.
-
زان نماید این حقایق ناتمام ** که برین خامان بود فهمش حرام
- Bu hamlara anlamak haram oldu da onun için bu hakikatler noksan göründü.
-
نعمت جنات خوش بر دوزخمی ** شد محرم گرچه حق آمد سخی
- Allah cömerttir ama güzelim cennetin nimetleri cehennemliğe haramdır.
-
در دهانش تلخ آید شهد خلد ** چون نبود از وافیان در عهد خلد 830
- O, ebedî ahde vefa edenlerden değildir, onun için de cennet balı, ağzına acı gelir.
-
مر شما را نیز در سوداگری ** دست کی جنبد چو نبود مشتری
- Müşteri olmadıkça alış veriş etmeye eliniz oynar mı?
-
کی نظاره اهل بخریدن بود ** آن نظاره گول گردیدن بود
- Birisi gelir, mallara bakar, fakat bakmakla alıcı olmaz ki. O ahmak bakış ancak alay içindir.
-
پرس پرسان کین به چند و آن به چند ** از پی تعبیر وقت و ریش‌خند
- Bu kaça? Şu kaça? Diye sorar, dolaşır. Fakat vakit geçirmek, içinden de gülüp eğlenmek için.
-
از ملولی کاله می‌خواهد ز تو ** نیست آن کس مشتری و کاله‌جو
- Usancından gelir, senden kumaş ister. Fakat ne müşteridir ne de kumaş arar.
-
کاله را صد بار دید و باز داد ** جامه کی پیمود او پیمود باد 835
- Kumaşı yüz kere görür, yüz kere geri verir. O nerede kumaş ölçecek? Yel ölçer poyraz biçer!
-
کو قدوم و کر و فر مشتری ** کو مزاح گنگلی سرسری
- Nerede müşterinin gelişi, alışverişi, nerede bir serserinin alayı, gönül eğleyişi?
-
چونک در ملکش نباشد حبه‌ای ** جز پی گنگل چه جوید جبه‌ای
- Cebinde bir habbe bile yoktur. Ancak gevezelik eder, yoksa nereden cüppe alacak?
-
در تجارت نیستش سرمایه‌ای ** پس چه شخص زشت او چه سایه‌ای
- Alışveriş için sermaye yoktur; artık onun çirkin suratı nedir, alayı, gevezeliği ne oluyor?
-
مایه در بازار این دنیا زرست ** مایه آنجا عشق و دو چشم ترست
- Bu dünya pazarında sermaye altındır, orada da aşk ve iki ıslak göz.
-
هر که او بی‌مایه‌ی بازار رفت ** عمر رفت و بازگشت او خام تفت 840
- Kim eli boş pazara giderse ömrü geçer, tamamı ile ham ve eli boş olarak geri döner.
-
هی کجا بودی برادر هیچ جا ** هی چه پختی بهر خوردن هیچ با
- Kardeş neredeydin? Hiçbir yerde. Ne pişirdin? Hiçbir şey!
-
مشتری شو تا بجنبد دست من ** لعل زاید معدن آبست من
- Müşteri ol da elim oynasın, gebe olan madenimden lâl doğsun.
-
مشتری گرچه که سست و باردست ** دعوت دین کن که دعوت واردست
- Fakat müşteri, gevşek ve soğuk bile olsa yine sen onu çağır. Çünkü böyle emredilmiştir.