English    Türkçe    فارسی   

4
2833-2882

  • دی یکی می‌گفت عالم حادثست ** فانیست این چرخ و حقش وارثست
  • Yesterday some one was saying, “The world is originated in time: this heaven is passing away, and God is its inheritor.”
  • فلسفیی گفت چون دانی حدوث ** حادثی ابر چون داند غیوث
  • A philosopher said, “How do you know (its) temporal origin? How should the rain know the temporality of the cloud?
  • ذره‌ای خود نیستی از انقلاب ** تو چه می‌دانی حدوث آفتاب 2835
  • You are not even a mote of the (celestial) revolution: how should you know the temporality of the sun?
  • کرمکی کاندر حدث باشد دفین ** کی بداند آخر و بدو زمین
  • The little worm that is buried in filth—how should it know the end and beginning of the earth?
  • این به تقلید از پدر بشنیده‌ای ** از حماقت اندرین پیچیده‌ای
  • You have heard this by rote from your father: through foolishness you have become involved in this (belief).
  • چیست برهان بر حدوث این بگو ** ورنه خامش کن فزون گویی مجو
  • What is the demonstrative argument for its temporality? Tell (me) or else keep silence and do not seek (indulge in) excessive talk.”
  • گفت دیدم اندرین بحث عمیق ** بحث می‌کردند روزی دو فریق
  • He said, “One day I saw two parties searching in this deep sea,
  • در جدال و در خصام و در ستوه ** گشت هنگامه بر آن دو کس گروه 2840
  • (Engaged) in disputation and controversy and desperate battle: a crowd gathered round those two persons.
  • من به سوی جمع هنگامه شدم ** اطلاع از حال ایشان بستدم
  • I went towards the crowded multitude and took notice of their (the disputants') affair.
  • آن یکی می‌گفت گردون فانیست ** بی‌گمانی این بنا را بانیست
  • One was saying, ‘The sky will pass away: without any doubt, this edifice hath a builder.’
  • وان دگر گفت این قدیم و بی کیست ** نیستش بانی و یا بانی ویست
  • The other said, ‘It is eternal and timeless: it hath no builder, or else it is (itself) the builder.’
  • گفت منکر گشته‌ای خلاق را ** روز و شب آرنده و رزاق را
  • He (his adversary) said, ‘You have denied the Creator, the Producer of day and night and the Giver of sustenance.’
  • گفت بی برهان نخواهم من شنید ** آنچ گولی آن به تقلیدی گزید 2845
  • He (the philosopher) said, ‘Without clear evidence, I will not listen to that which an ignoramus has accepted by rote.
  • هین بیاور حجت و برهان که من ** نشنوم بی حجت این را در زمن
  • Come, bring the proof and evidence, for never in the world will I hearken to this without proof.’
  • گفت حجت در درون جانمست ** در درون جان نهان برهانمست
  • ‘The proof,’ he replied, ‘is within my soul: my evidence is hidden within my soul.
  • تو نمی‌بینی هلال از ضعف چشم ** من همی بینم مکن بر من تو خشم
  • You, from weakness of eye, are not seeing the new moon: (if) I am seeing it, do not you be angry with me.’
  • گفت و گو بسیار گشت و خلق گیج ** در سر و پایان این چرخ پسیج
  • There was much debate, and the people became perplexed as to the beginning and end of this well-ordered celestial sphere.
  • گفت یارا در درونم حجتیست ** بر حدوث آسمانم آیتیست 2850
  • He (the pious man) said, ‘Friend, within me is a (decisive) proof: I have a (manifest) sign indicating the temporal origin of the sky.
  • من یقین دارم نشانش آن بود ** مر یقین‌دان را که در آتش رود
  • I possess the certainty: for him that hath certain knowledge the token thereof is that he will go into the fire.
  • در زبان می‌ناید آن حجت بدان ** هم‌چو حال سر عشق عاشقان
  • Like the inmost feelings of love in lovers, that proof, (you must) know, does not come (to utterance) on the tongue.
  • نیست پیدا سر گفت و گوی من ** جز که زردی و نزاری روی من
  • The inmost meaning of my words is not apparent, except (in) the pallor and haggardness of my face.
  • اشک و خون بر رخ روانه می‌دود ** حجت حسن و جمالش می‌شود
  • Tears and blood roll on my cheeks and become the proof of His (the Beloved's) comeliness and beauty.’
  • گفت من اینها ندانم حجتی ** که بود در پیش عامه آیتی 2855
  • He (the philosopher) replied, ‘I do not deem these things to be such a proof as would be a manifest sign to the vulgar.’
  • گفت چون قلبی و نقدی دم زنند ** که تو قلبی من تکویم ارجمند
  • He (the other) said, ‘When a base and a genuine coin boast, saying (to each other), “Thou art base; I am good and valuable,”
  • هست آتش امتحان آخرین ** کاندر آتش در فتند این دو قرین
  • Fire is the final test: (the test is) that these two rivals should be dropped into the fire.
  • عام و خاص از حالشان عالم شوند ** از گمان و شک سوی ایقان روند
  • (Then) the vulgar and the elect will become acquainted with their (real) state and will advance from opinion and doubt to certain knowledge.
  • آب و آتش آمد ای جان امتحان ** نقد و قلبی را که آن باشد نهان
  • Water and fire, O (dear) soul, are the test for the pure and the base coin that is hidden.
  • تا من و تو هر دو در آتش رویم ** حجت باقی حیرانان شویم 2860
  • Let me and thee, both of us, go into the fire and become a lasting proof for the perplexed.
  • تا من و تو هر دو در بحر اوفتیم ** که من و تو این کره را آیتیم
  • Let me and thee, both of us, fall into the sea, for thou and I are a sign unto this multitude.’
  • هم‌چنان کردند و در آتش شدند ** هر دو خود را بر تف آتش زدند
  • Even so they did and entered the fire: both cast themselves upon the heat of the fire.
  • از خدا گوینده مرد مدعی ** رست و سوزید اندر آتش آن دعی
  • The God-proclaiming man who engaged in controversy was saved, while that bastard (impostor) was burnt in the fire.
  • از مذن بشنو این اعلام را ** کوری افزون‌روان خام را
  • Hear from the muezzin this announcement, to the confusion of the foolish transgressors,
  • که نسوزیدست این نام از اجل ** کش مسمی صدر بودست و اجل 2865
  • That this name (Mohammed) has not been burnt (destroyed) by Death, since its bearer was a prince and most noble.
  • صد هزاران زین رهان اندر قران ** بر دریده پرده‌های منکران
  • In the course of time hundreds of thousands of the veils of the unbelievers have been rent by this laying down of stakes.
  • چون گرو بستند غالب شد صواب ** در دوام و معجزات و در جواب
  • When they (the devout men and the philosopher) made the wager, the truth prevailed as regards immortality and evidentiary miracles and the answer (given to unbelievers).
  • فهم کردم کانک دم زد از سبق ** وز حدوث چرخ پیروزست و حق
  • I perceived that he who spoke (in support) of the priority (of non-existence) and of the temporal origin of the celestial sphere was victorious and in the right.”
  • حجت منکر هماره زردرو ** یک نشان بر صدق آن انکار کو
  • The unbeliever's argument is always shamefaced: where is a single sign that indicates the truth of that unbelief?
  • یک مناره در ثنای منکران ** کو درین عالم که تا باشد نشان 2870
  • Where in this world is (to be found) a single minaret in praise (honour) of the unbelievers, so that it should be a sign (of their veracity)?
  • منبری کو که بر آنجا مخبری ** یاد آرد روزگار منکری
  • Where is (to be found) a single pulpit where a preacher commemorates the life of an unbeliever?
  • روی دینار و درم از نامشان ** تا قیامت می‌دهد زین حق نشان
  • The face of gold and silver coins, from (bearing) their (the prophets') names, is giving a token of this truth till the Resurrection.
  • سکه‌ی شاهان همی گردد دگر ** سکه‌ی احمد ببین تا مستقر
  • The dies of the kings are ever being changed: behold the die of Ahmad (Mohammed) till the end of the world.
  • بر رخ نقره و یا روی زری ** وا نما بر سکه نام منکری
  • Show (me) the name of a single unbeliever on the design (stamped) on the face of any piece of silver or gold!
  • خود مگیر این معجز چون آفتاب ** صد زبان بین نام او ام‌الکتاب 2875
  • Even (supposing that you) do not admit (arguments), behold this Miracle, (manifest) like the sun, hundred-tongued, whereof the name is Ummu ’l-Kitáb.
  • زهره نی کس را که یک حرفی از آن ** یا بدزدد یا فزاید در بیان
  • None dares either steal (take away) a single letter thereof or add to the plain Word.
  • یار غالب شو که تا غالب شوی ** یار مغلوبان مشو هین ای غوی
  • Become a friend to the conqueror, that thou mayst conquer: beware, do not become a friend to the vanquished, O misguided man!
  • حجت منکر همین آمد که من ** غیر این ظاهر نمی‌بینم وطن
  • The unbeliever's argument is just this, that he says, “I see no place of abode except this external (world).”
  • هیچ نندیشد که هر جا ظاهریست ** آن ز حکمتهای پنهان مخبریست
  • He never reflects that, wherever there is anything external, that (object) gives information of hidden wise purposes.
  • فایده‌ی هر ظاهری خود باطنیست ** هم‌چو نفع اندر دواها کامنست 2880
  • The usefulness of every external object is, indeed, internal: it is latent, like the beneficial quality in medicines.
  • تفسیر این آیت کی و ما خلقنا السموات والارض و ما بینهما الا بالحق نیافریدمشان بهر همین کی شما می‌بینید بلک بهر معنی و حکمت باقیه کی شما نمی‌بینید آن را
  • Commentary on the Verse, "And We did not create the heavens and the earth and what is between them save with real ground": (i.e.) "I did not create them for the sake of just this which ye see; nay, but for the sake of the essential meaning and everlasting providence which ye see not."
  • هیچ نقاشی نگارد زین نقش ** بی امید نفع بهر عین نقش
  • Does any painter paint a beautiful picture for the sake of the picture itself, without hope of conferring benefit?
  • بلک بهر میهمانان و کهان ** که به فرجه وارهند از اندهان
  • Nay, (he paints it) for the sake of guests and young people who by diverting themselves (with it) may be relieved from cares.