کیست کافر غافل از ایمان شیخ ** چیست مرده بی‏خبر از جان شیخ‏

کیست کافر غافل از ایمان شیخ ** چیست مرده بی‏خبر از جان شیخ‏ 3325

Kâfir kimdir? Şeyhin imanından gafil olan. Ölü kimdir? Şeyhin canından haberdar olmayan!

جان نباشد جز خبر در آزمون ** هر که را افزون خبر جانش فزون‏

Can, tecrübelerle sabittir ki haberdar olmaktan ibarettir. Kim, daha fazla haberdarsa daha ziyade canlıdır.

جان ما از جان حیوان بیشتر ** از چه ز آن رو که فزون دارد خبر

Canımız hayvan canından daha üstündür, neden? Çünkü daha fazla biliyoruz.

پس فزون از جان ما جان ملک ** کاو منزه شد ز حس مشترک‏

Meleklerin canı da bizim canımızdan üstün. Çünkü onlarda Hissi Müşterek yoktur.

و ز ملک جان خداوندان دل ** باشد افزون تو تحیر را بهل‏

Ehil olanların canlarıysa meleklerin canlarından üstündür, şaşkınlığı bırak!

ز آن سبب آدم بود مسجودشان ** جان او افزون‏تر است از بودشان‏ 3330

Melekler, Âdeme secde ettiler; çünkü onun canı, meleklerinkinden üstündür.

ور نه بهتر را سجود دون‏تری ** امر کردن هیچ نبود در خوری‏

Üstün olmasaydı secde ederler miydi? Üstün olanın daha aşağı mertebede bulunana secde etmesini emretmek doğru bir şey değil değildir, yaraşmaz.

کی پسندد عدل و لطف کردگار ** که گلی سجده کند در پیش خار

Allah’ın adaleti, Allah’ın lütfu bir gülün dikenine secde etmesini hoş görür mü?

جان چو افزون شد گذشت از انتها ** شد مطیعش جان جمله‏ی چیزها

Bir can, oldu da son mertebeyi de aştı mı artık her şeyin canı, ona mûti olur;

مرغ و ماهی و پری و آدمی ** ز انکه او بیش است و ایشان در کمی‏

Kuş, balık, in, cin, insan, hepsi ona itaat eder. Çünkü o üstündür, öbürleri noksan.