عاقلی را از سگی تهمت نهاد ** خرس را دانست اهل مهر و داد

عاقلی را از سگی تهمت نهاد ** خرس را دانست اهل مهر و داد 2035

Bir köpek uğruna bir akılıyı itham etti, ayıyı muhabbet ve merhamet sahibi bir dost bildi!

گفتن موسی علیه السلام گوساله پرست را که آن خیال اندیشی و حزم تو کجاست‏

Musa Aleyhisselâm’ın öküze tapana “Nerde düşüncen, nerde ihtiyatın, tedbirin?” demesi

گفت موسی با یکی مست خیال ** کای بد اندیش از شقاوت وز ضلال‏

Musa bir hayal sarhoşuna dedi ki: “Ey kötülükten, sapıklıktan fena düşüncelere saplanmış kişi,

صد گمانت بود در پیغمبریم ** با چنین برهان و این خلق کریم‏

Benden bunca bürhan görmene ne benim bu derece güzel huyuma rağmen, peygamber olup olmadığıma dair yüzlerce şüphen vardı.

صد هزاران معجزه دیدی ز من ** صد خیالت می‏فزود و شک و ظن‏

Benden yüz binlerce mucize gördüğün halde hayalin yüz kat artmakta, o derece şüpheye, zanna düşmekteydin.

از خیال و وسوسه تنگ آمدی ** طعن بر پیغمبری‏ام می‏زدی‏

Hayalden, vesveseden daraldın, Peygamberliğime ta’nedip durmaya başladın.

گرد از دریا بر آوردم عیان ** تا رهیدیت از شر فرعونیان‏ 2040

Seni Firavuna uyanların şerrinden kurtarmak için denizden apaçık toz kopardım.

ز آسمان چل سال کاسه و خوان رسید ** وز دعایم جویی از سنگی دوید

Gökten kırk yıl kâselerle yemek geldi, duam bereketiyle taştan ırmak coştu.

این و صد چندین و چندین گرم و سرد ** از تو ای سرد آن توهم کم نکرد

Bu ve buna benzer nice yüzlerce mucize, senin vehmini azaltmadı, eksiltmedi.

بانگ زد گوساله‏ای از جادویی ** سجده کردی که خدای من تویی‏

Fakat sihirli bir buzağı ses verdi. Allah’ım sensin diye derhal secde ettin.

آن توهمهات را سیلاب برد ** زیرکی باردت را خواب برد

O vehimlerini Nil götürdü, o soğuk anlayışın uykuya daldı.

چون نبودی بد گمان در حق او ** چون نهادی سر چنان ای زشت رو 2045

Onun hakkında da niye kötü bir zanna düşmedin? Ey kötü suratlı, onun önüne nasıl baş koydun?

چون خیالت نامد از تزویر او ** وز فساد سحر احمق‏گیر او

Niçin onun hilesinden şüphelenmedin, onun ahmakları aldatan sihrinden niye işkillenmedin?

سامریی خود که باشد ای سگان ** که خدایی بر تراشد در جهان‏

Be aşağılık kişiler, Sâmirî kim oluyor ki âlemde bir Allah düzüp koşsun.

چون در این تزویر او یکدل شدی ** وز همه اشکالها عاطل شدی‏

Onun bu hilesine nasıl oldu da kapıldın, nasıl oldu da ona uydun, onunla aynı fikirde bulundun? Nasıl oldu da bütün şüpheleri attın, kurtuldun?

گاو می‏شاید خدایی را به لاف ** در رسولی‏ام تو چون کردی خلاف‏

Sence öküz, bir lâfla Allahlığa lâyık oluyor da sonra benim peygamberliğimde şüpheye düşüyorsun ha?

پیش گاوی سجده کردی از خری ** گشت عقلت صید سحر سامری‏ 2050

Bir öküze eşeklikten secde ettin, aklın Sâmirînin sihrine av oldu.

چشم دزدیدی ز نور ذو الجلال ** اینت جهل وافر و عین ضلال‏

Ululuk sahibi Allah’ın nurundan göz yumdun. İşte sana adamakıllı bilgisizlik, işte sana sapıklığın ta kendisi!

شه بر آن عقل و گزینش که تراست ** چون تو کان جهل را کشتن سزاست‏

Yuf olsun sendeki akla, irfana. Senin gibi bilgisizlik madenini öldürmek gerek.

گاو زرین بانگ کرد آخر چه گفت ** کاحمقان را این همه رغبت شگفت‏

Altından yapılan öküz ses verdi de ne dedi ki, ahmaklar ona bu derece rağbet ettiler?

ز آن عجبتر دیده‏اید از من بسی ** لیک حق را کی پذیرد هر خسی‏

Ben size daha ziyade şaşılacak pek çok şeyler gösterdim. Fakat aşağılık kişiler, nasıl olur da hakkı kabul ederler?

باطلان را چه رباید باطلی ** عاطلان را چه خوش آید عاطلی‏ 2055

Bâtılları ne cezbedebilir? Ancak bâtıl! Tembellere ne hoş gelir tembellik!

ز انکه هر جنسی رباید جنس خود ** گاو سوی شیر نر کی رو نهد

Çünkü her cins, kendi cinsini çeker. Öküz nasıl olur da erkek aslana yüz tutar?

گرگ بر یوسف کجا عشق آورد ** جز مگر از مکر تا او را خورد

Kurt neden Yusuf’a âşık olacak? Ancak hile ile onu sever görünür, sonra da onu parçalayıp yer.

چون ز گرگی وارهد محرم شود ** چون سگ کهف از بنی آدم شود

Fakat kurt, kurtluktan kurtulursa Yusuf’a mahrem olur. Eshab-ı Kehf’in köpeğin gibi âdemoğullarından sayılır.

چون ابو بکر از محمد برد بو ** گفت هذا لیس وجه کاذب‏

Ebubekir, Muhammet’ den bir koku alınca “Bu yüz yalancı yüzü değil” dedi.