English    Türkçe    فارسی   

3
967-1016

  • دست شد بالای دست این تا کجا ** تا بیزدان که الیه المنتهی
  • El üstünde el var… Nereye kadar bu. Ta son erişilecek menzile, ta Allah’a kadar!
  • کان یکی دریاست بی غور و کران ** جمله دریاها چو سیلی پیش آن
  • Çünkü o, öyle bir denizdir ki ne dibi var, ne kıyısı! Bütün denizler, ona karşı sele benzer.
  • حیله‌ها و چاره‌ها گر اژدهاست ** پیش الا الله آنها جمله لاست
  • Hileler, tedbirler ejderha ise Tek Allah önünde hepsi de hiçtir!
  • چون رسید اینجا بیانم سر نهاد ** محو شد والله اعلم بالرشاد 970
  • Sözün, buraya gelince yere baş koyup mahvoldu… Doğru yolu Allah daha iyi bilir!
  • آنچ در فرعون بود اندر تو هست ** لیک اژدرهات محبوس چهست
  • Firavunda olan yok mu? Sende de var. Fakat senin ejderha kuyuya hapsedilmiş!
  • ای دریغ این جمله احوال توست ** تو بر آن فرعون بر خواهیش بست
  • Yazıklar olsun… Bunların hepsi de senin ahvalin. Fakat sen, onları Firavuna isnat etmek istersin.
  • گر ز تو گویند وحشت زایدت ** ور ز دیگر آفسان بنمایدت
  • Senin hâlinden bahsettiler mi canın sıkılır, başkasından bahsettiler mi sana masal gelir.
  • چه خرابت می‌کند نفس لعین ** دور می‌اندازدت سخت این قرین
  • Lâkin nefis seni ne de harap etmiş… Bu arkadaşın da seni hikâyelerle uzaklara atmakta!
  • آتشت را هیزم فرعون نیست ** ورنه چون فرعون او شعله‌زنیست 975
  • Senin ateşine, Firavunun ateşine atılan odun atılmamakta, onun gibi fırsat bulamıyorsun sen. Yoksa fırsat bulsan senin ateşin de Firavunun ateşi gibi yalımlanır!
  • حکایت مارگیر کی اژدهای فسرده را مرده پنداشت در ریسمانهاش پیچید و آورد به بغداد
  • Yılancının donmuş bir ejderhayı ölü sanarak iple bağlayıp Bağdat’a getirmesi
  • یک حکایت بشنو از تاریخ‌گوی ** تا بری زین راز سرپوشیده بوی
  • Eski vakaları bilip söyleyenden bir hikâye dinle de bu üstü örtülü sırdan bir koku al.
  • مارگیری رفت سوی کوهسار ** تا بگیرد او به افسونهاش مار
  • Bir yılancı, afsunlarla yılan tutmak üzere dağlara yüz tuttu.
  • گر گران و گر شتابنده بود ** آنک جویندست یابنده بود
  • Arayan ister yavaş gitsin, ister hızlı, nihayet aradığını bulur.
  • در طلب زن دایما تو هر دو دست ** که طلب در راه نیکو رهبرست
  • İki elini de aramadan çekme. Arama, yolda en iyi bir kılavuzdur.
  • لنگ و لوک و خفته‌شکل و بی‌ادب ** سوی او می‌غیژ و او را می‌طلب 980
  • Topal olsan, sakat olsan bile, uyuklar gibi halde, hatta edepsizce sine de olsa ona doğru kımıldan, onu ara.
  • گه بگفت و گه بخاموشی و گه ** بوی کردن گیر هر سو بوی شه
  • Gâh lâfla, gâh susarak, gâh şuraya, buraya boynunu uzatarak, o padişahın kokusunu almaya çalış.
  • گفت آن یعقوب با اولاد خویش ** جستن یوسف کنید از حد بیش
  • Yakup, oğullarına “Yusuf’un kokusunu haddinden fazla arayın” dedi.
  • هر حس خود را درین جستن بجد ** هر طرف رانید شکل مستعد
  • Siz de her duygunuzu istidatlı bir hâle getirin de her yanda adamakıllı onu araştırın.
  • گفت از روح خدا لا تیاسوا ** همچو گم کرده پسر رو سو بسو
  • Allah, “Allah lütfundan meyus olmayın, ümit kesmeyin” dedi. Çocuğunu kaybetmiş Yakup gibi sen de bucak bucak yürü.
  • از ره حس دهان پرسان شوید ** گوش را بر چار راه آن نهید 985
  • Onu ağzınla sorup soruşturun. Dört yana kulak verip onu araştırın!
  • هر کجا بوی خوش آید بو برید ** سوی آن سر کاشنای آن سرید
  • Nereden bir güzel koku alırsan koklayın. Ne taraftan o âşinanın kokusunu alırsanız o tarafa yürüyün!
  • هر کجا لطفی ببینی از کسی ** سوی اصل لطف ره یابی عسی
  • Nerede bir kişiden lütuf görürsen o adama mukayyet ol… Belki o lütfun aslına yol bulursun, olur ya!
  • این همه خوشها ز دریاییست ژرف ** جزو را بگذار و بر کل دار طرف
  • Bütün bu hoşluklar, ulu bir denizdendir. Sen cüzü bırak da külle dön.
  • جنگهای خلق بهر خوبیست ** برگ بی برگی نشان طوبیست
  • Halkın savaşları hep güzellik içindir, hep iyilik içindir. Fakat yoksulluk azığı yok mu, asıl saadet nişanesi odur.
  • خشمهای خلق بهر آشتیست ** دام راحت دایما بی‌راحتیست 990
  • Halkın kızışları sulh içindir ama rahata ulaşma tuzağı, daima rahatsızlıktır, zahmetle rahata ulaşılır.
  • هر زدن بهر نوازش را بود ** هر گله از شکر آگه می‌کند
  • Her sille, okşamak içindir... Her şikâyet, insana şükretmeyi andırır.
  • بوی بر از جزو تا کل ای کریم ** بوی بر از ضد تا ضد ای حکیم
  • Ey kerem sahibi, cüzden kül kokusunu al… Ey hakîm, zıttan zıddı istidlâl et!
  • جنگها می آشتی آرد درست ** مار گیر از بهر یاری مار جست
  • Doğrusu savaşlar, barışa sebep olur. Yılancı da kim için yılan aradı.
  • بهر یاری مار جوید آدمی ** غم خورد بهر حریف بی‌غمی
  • İnsan, geçim için, rahatlık için yılan arar, gamdan kurtulmak için gam yiyip durur.
  • او همی‌جستی یکی ماری شگرف ** گرد کوهستان و در ایام برف 995
  • O da o karda, kışta dağları dönüp dolaşmakta, iri bir yılan arayıp durmaktaydı.
  • اژدهایی مرده دید آنجا عظیم ** که دلش از شکل او شد پر ز بیم
  • Derken bir dağda iri bir ölmüş yılan gördü. Şekli bile gönlünü dehşetle dolduruyordu.
  • مارگیر اندر زمستان شدید ** مار می‌جست اژدهایی مرده دید
  • Yılancı, o şiddetli kış mevsiminde yılan ararken o koskoca ölü ejderhayı gördü.
  • مارگیر از بهر حیرانی خلق ** مار گیرد اینت نادانی خلق
  • Yılancı, halkı hayretlere düşürmek için yılan tutar. İşte sana halkın bilgisizliği!
  • آدمی کوهیست چون مفتون شود ** کوه اندر مار حیران چون شود
  • İnsan, bir dağa benzer, dağ nasıl aldanır, nasıl olur da bir yılana hayran olur?
  • خویشتن نشناخت مسکین آدمی ** از فزونی آمد و شد در کمی 1000
  • Yoksul âdemoğlu kendisini tanımadı, bilmedi, fazilet makamından gelip bu noksan âlemine düşüverdi.
  • خویشتن را آدمی ارزان فروخت ** بود اطلس خویش بر دلقی بدوخت
  • İnsan kendisini ucuz sattı. Atlastı, kendini bir hırkaya yamadı gitti!
  • صد هزاران مار و که حیران اوست ** او چرا حیران شدست و ماردوست
  • Yüz binlerce yılan ve dağ, ona hayranken o, niçin hayretlere düştü, yılan sevdasına kapıldı?
  • مارگیر آن اژدها را بر گرفت ** سوی بغداد آمد از بهر شگفت
  • Yılancı, o ejderhayı tutup, halkı hayrete düşürmek için Bağdat’a geldi.
  • اژدهایی چون ستون خانه‌ای ** می‌کشیدش از پی دانگانه‌ای
  • Birkaç para elde etmek için o çadır direği gibi ejderhayı çekip sürükledi.
  • کاژدهای مرده‌ای آورده‌ام ** در شکارش من جگرها خورده‌ام 1005
  • “Ölü bir ejderha getirdim. Avlamak için ne zahmetler çektin” diyordu.
  • او همی مرده گمان بردش ولیک ** زنده بود و او ندیدش نیک نیک
  • O, ejderhayı ölü sanıyordu. Fakat iyi dikkat etmemişti. Ejderha diriydi.
  • او ز سرماها و برف افسرده بود ** زنده بود و شکل مرده می‌نمود
  • Kıştan, soğuktan donmuştu. Diriydi ama ölü gibi görünüyordu.
  • عالم افسردست و نام او جماد ** جامد افسرده بود ای اوستاد
  • Âlem de donmuştur da adı cemad olmuştur. Üstadım, camit, donmuş demektir.
  • باش تا خورشید حشر آید عیان ** تا ببینی جنبش جسم جهان
  • Mahşer güneşi doğuncaya dek sabret de âlem cisminin hareketini gör.
  • چون عصای موسی اینجا مار شد ** عقل را از ساکنان اخبار شد 1010
  • Musa’nın elinde asâ, yılan oldu ya… Bütün âlemi de buna kıyas et.
  • پاره‌ی خاک ترا چون مرد ساخت ** خاکها را جملگی شاید شناخت
  • Senin bir avuç topraktan ibaret olan varlığını nasıl bir cisim haline getirir? Bütün toprakları da bilgi ve anlayış sahibi bilmek gerek.
  • مرده زین سو اند و زان سو زنده‌اند ** خامش اینجا و آن طرف گوینده‌اند
  • Bunların hepsi de bu âleme göre ölü, fakat hakikat âleminde diridir. Burada susup duruyorlar ama orada söylemekteler.
  • چون از آن سوشان فرستد سوی ما ** آن عصا گردد سوی ما اژدها
  • Onları hakikat âleminden bize yolladılar mı işte asâ, bize ejderha kesilir.
  • کوهها هم لحن داودی کند ** جوهر آهن بکف مومی بود
  • Dağlar, sese gelir, Davut’la beraber ırlar, ilahi okur, demir bile avucunda mum gibi yumuşar.
  • باد حمال سلیمانی شود ** بحر با موسی سخن‌دانی شود 1015
  • Rüzgâr, Süleyman’ı yüklenir, taşır; deniz Musa ile konuşur.
  • ماه با احمد اشارت‌بین شود ** نار ابراهیم را نسرین شود
  • Ay, Ahmet’in işaretini emrini anlar, fermanına uyar; ateş, İbrahim’e ağustos gülü olur…