English    Türkçe    فارسی   

4
3208-3257

  • Hath not the Lamp of the peoples called this world and that world the two fellow-wives (who are always quarrelling with each other)?
  • نه بگفتست آن سراج امتان ** این جهان و آن جهان را ضرتان
  • Therefore union with this (world) is separation from that (world): the health of this body is the sickness of the spirit.
  • پس وصال این فراق آن بود ** صحت این تن سقام جان بود
  • Hard is the separation from this transitory abode: know, then, that the separation from that permanent abode is harder 3210
  • سخت می‌آید فراق این ممر ** پس فراق آن مقر دان سخت‌تر
  • Since it is hard for thee to be separated from the form, how hard must it be to be parted from its Maker!
  • چون فراق نقش سخت آید ترا ** تا چه سخت آید ز نقاشش جدا
  • O thou that hast not the patience to do without the vile world, how, O friend, how hast thou the patience to do without God?
  • ای که صبرت نیست از دنیای دون ** چونت صبرست از خدا ای دوست چون
  • Since thou hast not the patience to do without this black water, how hast thou the patience to do without God's (pure) fountain?
  • چونک صبرت نیست زین آب سیاه ** چون صبوری داری از چشمه‌ی اله
  • Since thou art restless without this (worldly) drink, how art thou (remaining patiently) apart from the righteous and from they shall drink (of the wine of Paradise)?
  • چونک بی این شرب کم داری سکون ** چون ز ابراری جدا وز یشربون
  • If for one moment thou behold the beauty of the Loving One and cast thy soul and existence into the fire (of love), 3215
  • گر ببینی یک نفس حسن ودود ** اندر آتش افکنی جان و وجود
  • After that thou wilt regard this (worldly) drink as a carcase, when thou beholdest the glory and splendour of nighness (unto Him).
  • جیفه بینی بعد از آن این شرب را ** چون ببینی کر و فر قرب را
  • Like the prince, thou wilt attain unto thy Beloved; then thou wilt draw out from thy foot the thorn of self.
  • هم‌چو شه‌زاده رسی در یار خویش ** پس برون آری ز پا تو خار خویش
  • Strive for selflessness, find thy (true) self as soon as possible— and God best knoweth the right course.
  • جهد کن در بی‌خودی خود را بیاب ** زودتر والله اعلم بالصواب
  • Take heed, never be wedded to self: do not, like an ass, be always falling into water and mud.
  • هر زمانی هین مشو با خویش جفت ** هر زمان چون خر در آب و گل میفت
  • That stumbling arises from shortsightedness; for like a blind man, he (such a one) does not see the ups and downs. 3220
  • از قصور چشم باشد آن عثار ** که نبیند شیب و بالا کور وار
  • Make the scent of Joseph's shirt thy stay, because his scent makes the eye clear.
  • بوی پیراهان یوسف کن سند ** زانک بویش چشم روشن می‌کند
  • The hidden Form and the Light of that Brow have made the eyes of the prophets far-seeing.
  • صورت پنهان و آن نور جبین ** کرده چشم انبیا را دوربین
  • The Light of that Countenance will deliver (thee) from the fire: hark, be not content with borrowed light.
  • نور آن رخسار برهاند ز نار ** هین مشو قانع به نور مستعار
  • This (borrowed) light makes the eye to see that which is transient: it makes body and mind and spirit to be scabby (diseased).
  • چشم را این نور حالی‌بین کند ** جسم و عقل و روح را گرگین کند
  • It has the appearance of light, but in reality it is fire: keep thy hands off it, if thou desire the (true) radiance. 3225
  • صورتش نورست و در تحقیق نار ** گر ضیا خواهی دو دست از وی بدار
  • The eye and spirit that sees (only) the transient falls on its face continually wherever it goes.
  • دم به دم در رو فتد هر جا رود ** دیده و جانی که حالی‌بین بود
  • A far-seeing man who lacks knowledge may see far, just as (one has) far sight in dreams.
  • دور بیند دوربین بی‌هنر ** هم‌چنانک دور دیدن خواب در
  • You are asleep with parched lips on the bank of the river, and (in your dream) are running in search of water towards the mirage.
  • خفته باشی بر لب جو خشک‌لب ** می‌دوی سوی سراب اندر طلب
  • You see the mirage far away and run (towards it): you become in love with your own sight.
  • دور می‌بینی سراب و می‌دوی ** عاشق آن بینش خود می‌شوی
  • In the dream you boast to your friends, saying, “I am the one whose heart possesses vision, and (I am) the one that rends the veil. 3230
  • می‌زنی در خواب با یاران تو لاف ** که منم بینادل و پرده‌شکاف
  • Lo, I see water yonder: hark, make haste that we may go there”—and ’tis (only) the mirage.
  • نک بدان سو آب دیدم هین شتاب ** تا رویم آنجا و آن باشد سراب
  • At every step you hurry farther away from the water, whilst you keep running on towards the perilous mirage.
  • هر قدم زین آب تازی دورتر ** دو دوان سوی سراب با غرر
  • Your very setting-out has become the barrier (which prevents you) from (seeing) this that has come close to you.
  • عین آن عزمت حجاب این شده ** که به تو پیوسته است و آمده
  • Oh, many a one sets out to some place from the spot where the object of his quest is (to be found).
  • بس کسا عزمی به جایی می‌کند ** از مقامی کان غرض در وی بود
  • The (far) sight and boasting of the sleeper is of no avail; it is naught but a phantasy: hold aloof from it. 3235
  • دید و لاف خفته می‌ناید به کار ** جز خیالی نیست دست از وی بدار
  • Thou art sleepy, but anyhow sleep on the Way: for God's sake, for God's sake, sleep on the Way of God,
  • خوابناکی لیک هم بر راه خسپ ** الله الله بر ره الله خسپ
  • That perchance a Traveller (on the Way) may attach himself to thee and tear thee from the phantasies of slumber.
  • تا بود که سالکی بر تو زند ** از خیالات نعاست بر کند
  • (Even) if the sleeper's thought become (subtle) as a hair, he will not find the way to the Abode by that subtlety.
  • خفته را گر فکر گردد هم‌چو موی ** او از آن دقت نیابد راه کوی
  • Whether the sleeper's thought is twofold or threefold, still it is error on error on error.
  • فکر خفته گر دوتا و گر سه‌تاست ** هم خطا اندر خطا اندر خطاست
  • The waves are beating upon him without restraint, (whilst) he asleep is running in the long wilderness. 3240
  • موج بر وی می‌زند بی‌احتراز ** خفته پویان در بیابان دراز
  • The sleeper dreams of the sore pangs of thirst, (whilst) the water is nearer unto him than the neck-vein.
  • خفته می‌بیند عطشهای شدید ** آب اقرب منه من حبل الورید
  • Story of the ascetic who, notwithstanding his destitution and numerous family, was rejoicing and laughing in a year of drought whilst the people were dying of hunger. They said to him, "What is the occasion for joy? It is an occasion for a hundred mournings." "For me at any rate ’tis not (so)," he replied.
  • حکایت آن زاهد کی در سال قحط شاد و خندان بود با مفلسی و بسیاری عیان و خلق می‌مردند از گرسنگی گفتندش چه هنگام شادیست کی هنگام صد تعزیت است گفت مرا باری نیست
  • Even as (for example) that ascetic was laughing in a year of drought, while all (his) folk were weeping.
  • هم‌چنان کن زاهد اندر سال قحط ** بود او خندان و گریان جمله رهط
  • So they said to him, “What is the occasion for laughter, (when) the drought has uprooted (destroyed) the true believers?
  • پس بگفتندش چه جای خنده است ** قحط بیخ مومنان بر کنده است
  • The (Divine) mercy hath closed its eyes to us: the plain is burnt by the fierce sun.
  • رحمت از ما چشم خود بر دوختست ** ز آفتاب تیز صحرا سوختست
  • Crops and vineyards and vines are standing black: there is no moisture in the earth, neither up nor down. 3245
  • کشت و باغ و رز سیه استاده است ** در زمین نم نیست نه بالا نه پست
  • The people are dying from this drought and torment by tens and hundreds like fish far from the water.
  • خل می‌میرند زین قحط و عذاب ** ده ده و صد صد چو ماهی دور از آب
  • Thou art taking no pity on the Moslems; (yet) the true believers are kinsmen and one body (of) fat and flesh.
  • بر مسلمانان نمی‌آری تو رحم ** مومنان خویشند و یک تن شحم و لحم
  • The pain of one part of the body is the pain of all (its parts), whether it be the hour of peace or war.”
  • رنج یک جزوی ز تن رنج همه‌ست ** گر دم صلحست یا خود ملحمه‌ست
  • He (the ascetic) replied, “In your eyes this is a drought, (but) to my eye this earth is like Paradise.
  • گفت در چشم شما قحطست این ** پیش چشمم چون بهشتست این زمین
  • I am beholding in every desert and everywhere ears of corn in abundance, reaching up to the waist; 3250
  • من همی‌بینم بهر دشت و مکان ** خوشه‌ها انبه رسیده تا میان
  • (I see) the wilderness full of ears of corn (tossed) in waves by the east-wind, (so that it is) greener than the leek.
  • خوشه‌ها در موج از باد صبا ** پر بیابان سبزتر از گندنا
  • By way of trial I am putting my hand thereon: how should I remove my hand and eye?
  • ز آزمون من دست بر وی می‌زنم ** دست و چشم خویش را چون بر کنم
  • Ye are friends of Pharaoh, (who is) the body, O base people: hence the Nile seems to you to be blood.
  • یار فرعون تنید ای قوم دون ** زان نماید مر شما را نیل خون
  • Quickly become friends of Moses, (who is) the intellect, in order that the blood may remain not and ye may behold the river-water.
  • یار موسی خرد گردید زود ** تا نماند خون بینید آب رود
  • (If) an injustice is proceeding from (is being done by) thee towards thy father, that father will become (as) a (biting) cur in thine eyes. 3255
  • با پدر از تو جفایی می‌رود ** آن پدر در چشم تو سگ می‌شود
  • That father is not a cur: ’tis the effect of (thy) injustice that such mercy appears to thy sight (as) a cur.
  • آن پدر سگ نیست تاثیر جفاست ** که چنان حرمت نظر را سگ نماست
  • Since the brethren (of Joseph) had envy and anger, they were regarding Joseph as the wolf.
  • گرگ می‌دیدند یوسف را به چشم ** چونک اخوان را حسودی بود و خشم