English    Türkçe    فارسی   

3
4123-4172

  • Ey bilgi sahibi, bilgi insanı görüşe götürür. Dünyadakiler yakin sahibi olsalardı cehennemi gözleriyle görürlerdi.
  • می‌کشد دانش ببینش ای علیم ** گر یقین گشتی ببینندی جحیم

  • Görüş, şüphe yok ki yakinden doğar; nitekim hayal de zandan doğmaktadır.
  • دید زاید از یقین بی امتهال ** آنچنانک از ظن می‌زاید خیال

  • Elhâkümü suresinde bu anlatılmıştır. İlm-el Yakin olur, bak da gör! 4125
  • اندر الهیکم بیان این ببین ** که شود علم الیقین عین الیقین

  • Bana gelince; Ben, şüpheden de yüceldim, yakinden de… Kınanmadan başım dönmüyor.
  • از گمان و از یقین بالاترم ** وز ملامت بر نمی‌گردد سرم

  • Onun helvasını yedim; gözüm aydınlandı, onu gördüm gayri.
  • چون دهانم خورد از حلوای او ** چشم‌روشن گشتم و بینای او

  • Şu halde evime gidiyorum demektir, elbette ayağımı küstahça basarım… Ayağım titremez, körcesine gitmem ki!
  • پا نهم گستاخ چون خانه روم ** پا نلرزانم نه کورانه روم

  • Allah, güle bir söyledi de gülü güldürdü ya… Gönlüme de onu söyledi de gülden yüz kat fazla güldürdü.
  • آنچ گل را گفت حق خندانش کرد ** با دل من گفت و صد چندانش کرد

  • Selviye bir şey yaptı. Boyunu dümdüz etti… nergisle ağustos gülü de ondan feyz aldı, güzelleşti… 4130
  • آنچ زد بر سرو و قدش راست کرد ** و آنچ از وی نرگس و نسرین بخورد

  • Bir tecellisiyle kamışı, canı da tatlı, gönlü de tatlı bir hale getirdi… Toprağa mensup insan, onun lütfuyla Çigil güzeli oldu.
  • آنچ نی را کرد شیرین جان و دل ** و آنچ خاکی یافت ازو نقش چگل

  • Kaşı o dertçe fitneci, işveci bir hale getirdi; yüzü gül ve nar gibi kıpkırmızı bir renge boyadı…
  • آنچ ابرو را چنان طرار ساخت ** چهره را گلگونه و گلنار ساخت

  • Dile yüzlerce sihirbazlık öğretti; madene Caferi altın hassasını ihsan etti.
  • مر زبان را داد صد افسون‌گری ** وانک کان را داد زر جعفری

  • Silâh deposunun kapısını açınca güzellerin bakışları âşıkları koklamaya başladı…
  • چون در زرادخانه باز شد ** غمزه‌های چشم تیرانداز شد

  • Bu tecelli ile bu feyz ile benim gönlüme de ok attı, beni de sevdalara saldı… Beni şükre de âşık etti, şekere de! 4135
  • بر دلم زد تیر و سوداییم کرد ** عاشق شکر و شکرخاییم کرد

  • Öyle bir sevgiliye âşığım ki her alım, onun alımıdır. Akıl da onun bir kuluna kuludur, can da!
  • عاشق آنم که هر آن آن اوست ** عقل و جان جاندار یک مرجان اوست

  • Ben kuru lâf etmem; bir söz söylesem bile su gibi söylerim de ateşi söndürmede hiçbir ıstırabım olmaz.
  • من نلافم ور بلافم همچو آب ** نیست در آتش‌کشی‌ام اضطراب

  • Ben nasıl bir şey çalabilirim? Hazinedar o… Nasıl kuvvetlenmem, arkam o…
  • چون بدزدم چون حفیظ مخزن اوست ** چون نباشم سخت‌رو پشت من اوست

  • Kimin arkası güneşten kızar, ısınırsa yüzü pek olur, kuvvetlenir… Artık ona ne korku vardır, ne utanma!
  • هر که از خورشید باشد پشت گرم ** سخت رو باشد نه بیم او را نه شرم

  • Yüzü, hiçbir şeye aldırış etmeyen güneş gibi düşmanı yakar, perdeleri yırtar. 4140
  • همچو روی آفتاب بی‌حذر ** گشت رویش خصم‌سوز و پرده‌در

  • Her peygamberin dünyada yüzü pektir, bir tek binici olduğu halde padişahların ordularına saldırır, onları ezer, bozar!
  • هر پیمبر سخت‌رو بد در جهان ** یکسواره کوفت بر جیش شهان

  • Bir şeyden korkmaz, gamlanmaz; bu yüzden de hiçbir şeyden yüz çevirmez… Tek başına bütün dünyayı mağlûp eder.
  • رو نگردانید از ترس و غمی ** یک‌تنه تنها بزد بر عالمی

  • Taşın yüzü pektir, gözü tok… Dünya dolusu kerpiç olsa korkmaz.
  • سنگ باشد سخت‌رو و چشم‌شوخ ** او نترسد از جهان پر کلوخ

  • Çünkü kerpiç, kerpiççi tarafından o hale konmuştur, taşıysa Allah yapmıştır, ondan dolayı serttir, katıdır!
  • کان کلوخ از خشت‌زن یک‌لخت شد ** سنگ از صنع خدایی سخت شد

  • Koyunlar, sayıya sığmayacak kadar çok olsa kasap, onların çokluğundan korkar mı hiç? 4145
  • گوسفندان گر برونند از حساب ** ز انبهیشان کی بترسد آن قصاب

  • Hepiniz de çobansınız… Peygamber de çobandır. Halka gelince sürüye benzer… Peygamber, onların çobanıdır, onları sürer durur.
  • کلکم راع نبی چون راعیست ** خلق مانند رمه او ساعیست

  • Çoban koyunlarla savaşa girişmekten korkmaz… bilâkis onları soğuktan, sıcaktan korur.
  • از رمه چوپان نترسد در نبرد ** لیکشان حافظ بود از گرم و سرد

  • Kızar, kahreder de koyunlara bağırırsa bu bağırışı sevgisindendir, hepsini de sever de ondan bağırır!
  • گر زند بانگی ز قهر او بر رمه ** دان ز مهرست آن که دارد بر همه

  • Her an yeni bir talih kulağıma söyleyip duruyor: Seni gamlandırsam bile gamlanma!
  • هر زمان گوید به گوشم بخت نو ** که ترا غمگین کنم غمگین مشو

  • Ben, seni kötü gözlerden gizlemek için gamlandırırım. 4150
  • من ترا غمگین و گریان زان کنم ** تا کت از چشم بدان پنهان کنم

  • Kötü gözler, yüzünden ırak olsun diye kederlendirir, ahlâkını acı bir hale getiririm.
  • تلخ گردانم ز غمها خوی تو ** تا بگردد چشم بد از روی تو

  • Sen, benim avcım değil misin, beni aramıyor musun? Benim kulum, emrime tabi değil misin?
  • نه تو صیادی و جویای منی ** بنده و افکنده‌ی رای منی

  • Bana kavuşmak için tedbirler kurmadasın… Benim ayrılığımla herkesten ayrılmış, beni arayıp durmaktasın, kimsesiz bir hale gelmişsin!
  • حیله اندیشی که در من در رسی ** در فراق و جستن من بی‌کسی

  • Dertlere düşmüş, izimi bulmak için çarelere başvurmuşsun… Dün senin yanık yanık ah ettiğini duydum.
  • چاره می‌جوید پی من درد تو ** می‌شنودم دوش آه سرد تو

  • Seni bekletmeksizin de kendime kavuşturmaya, sana yol gösterip kendime almaya kadirim ben… 4155
  • من توانم هم که بی این انتظار ** ره دهم بنمایمت راه گذار

  • Bu suretle bu devranın girdabından kurtulur, vuslat hazineme ayak basarsın.
  • تا ازین گرداب دوران وا رهی ** بر سر گنج وصالم پا نهی

  • Fakat varılan yerin tatlılığı, lezzetleri, seferde çekilen zahmetlerle ölçülür.
  • لیک شیرینی و لذات مقر ** هست بر اندازه‌ی رنج سفر

  • Ne kadar gurbet çeker, mihnetler, zahmetlere uğrarsan, şehrinden, akrabandan o derece lezzet alır, zevk bulursun!
  • آنگه ا ز شهر و ز خویشان بر خوری ** کز غریبی رنج و محنتها بری

  • Müminin bir belâya uğrayınca sabırsızlık edip kaçması, nohudun ve sair yiyecek şeylerin tencerede kaynarken sıçrayıp dışarı çıkmaya çalışmalarına benzer
  • تمثیل گریختن مومن و بی‌صبری او در بلا به اضطراب و بی‌قراری نخود و دیگر حوایج در جوش دیگ و بر دویدن تا بیرون جهند

  • Bir bak… Nohut tencerede ateşten zebun oldu mu yukarıya doğru sıçramaya başlar.
  • بنگر اندر نخودی در دیگ چون ** می‌جهد بالا چو شد ز آتش زبون

  • Tencere kaynamaya başlayınca nohut, tencerenin üstüne fırlamaya, yüzlerce coşkunluk göstermeye koyulur. 4160
  • هر زمان نخود بر آید وقت جوش ** بر سر دیگ و برآرد صد خروش

  • “Neden beni ateşe attın, kaynatıyorsun? Mademki satın aldın, neye bu hallere uğratıyorsun” der.
  • که چرا آتش به من در می‌زنی ** چون خریدی چون نگونم می‌کنی

  • Nohut pişiren kadın da nohuda kepçeyle vurup der ki. “Yok… Güzelce kayna, tencereden çıkmaya kalkışma.
  • می‌زند کفلیز کدبانو که نی ** خوش بجوش و بر مجه ز آتش‌کنی

  • Seni sevmediğimden senden hoşlanmadığımdan kaynatmıyorum seni ki… Bir zevkle, bir çeşniye sahip ol da.
  • زان نجوشانم که مکروه منی ** بلک تا گیری تو ذوق و چاشنی

  • Gıda haline gel, yen, cana karış diye kaynatıyorum. Bu imtihan, seni horlamak için değil!
  • تا غذی گردی بیامیزی بجان ** بهرخواری نیستت این امتحان

  • Bostanda sular içtin, yeşerdin, terü taze bir hale geldin ya… İşte o su içiş, bu ateşe düşmen içindi. 4165
  • آب می‌خوردی به بستان سبز و تر ** بهراین آتش بدست آن آب خور

  • Allah’ın rahmeti, kahrından ileridir, kahrından fazladır ve ezelîdir. Bu yüzden de bir kimseyi belâlara uğratması, rahmetindendir.
  • رحمتش سابق بدست از قهر زان ** تا ز رحمت گردد اهل امتحان

  • Varlık sermayesi elde edilsin diye rahmeti, kahrından ileridir, üstündür.
  • رحمتش بر قهر از آن سابق شدست ** تا که سرمایه‌ی وجود آید بدست

  • Etle deri lezzetsiz meydana gelmez. Fakat onlar meydana gelmedikçe sevgilinin aşkı, onları nasıl eritebilir?
  • زانک بی‌لذت نروید لحم و پوست ** چون نروید چه گدازد عشق دوست

  • İşte bu takdir neticesi olarak sen de kahırlara uğrarsan eseflenme… Bu kahırlar yüzünden elindeki sermayeyi sevgiliye bağışlarsın.
  • زان تقاضا گر بیاید قهرها ** تا کنی ایثار آن سرمایه را

  • Sonra bunun özrü olarak tekrar lütuf eder, yıkanıp arındın, dereden atladın, artık o mihnetler geçti der. 4170
  • باز لطف آید برای عذر او ** که بکردی غسل و بر جستی ز جو

  • Der ki: Ey nohut, baharın otladın, yeştin… Şimdi zahmet ve eziyet, sana konuk oldu, hoş tut da
  • گوید ای نخود چریدی در بهار ** رنج مهمان تو شد نیکوش دار

  • Konuk, şükürler ederek minnetler duyarak geri dönsün, padişaha gidip senin ikramını, ihsanını anlatsın.
  • تا که مهمان باز گردد شکر ساز ** پیش شه گوید ز ایثار تو باز