English    Türkçe    فارسی   

3
4661-4710

  • Âşık, başını verince akıl kalır mı gayrı? Her şey helâk bulur, yalnız onun hakikati kalır.
  • عقل کی ماند چو باشد سرده او ** کل شیء هالک الا وجهه
  • Onun hakikatine karşı var da yok olur, yok da. Yoklukta varlık… Bu, pek acayip bir şey!
  • هالک آید پیش وجهش هست و نیست ** هستی اندر نیستی خود طرفه‌ایست
  • Bu makamda akıllar elden çıkar, kalem buraya vardı mı kırılır, bir şey yazamaz olur!
  • اندرین محضر خردها شد ز دست ** چون قلم اینجا رسیده شد شکست
  • Sevgilinin, kendine gelsin diye âşığına iltifat etmesi
  • نواختن معشوق عاشق بیهوش را تا به هوش باز آید
  • Sadr-ı Cihan, o âşığı yavaş, yavaş istiğrak âleminden çekmekte, söz söyleme makamına getirmekteydi.
  • می‌کشید از بیهشی‌اش در بیان ** اندک اندک از کرم صدر جهان
  • Padişah âşığın kulağına dedi ki: “Ey yoksul, eteğini aç, sana altın saçmaya geldim. 4665
  • بانگ زد در گوش او شه کای گدا ** زر نثار آوردمت دامن گشا
  • Canın ayrılığımla halecan içindeydi… İmdadına geldim, nasıl oldu da ürküp kaçtı?
  • جان تو کاندر فراقم می‌طپید ** چونک زنهارش رسیدم چون رمید
  • Ey ayrılığımla dünyanın soğuğunu, sıcağını, kahrını, kahrını, lütfunu gören âşık, kendine gel, dön geriye!
  • ای بدیده در فراقم گرم و سرد ** با خود آ از بی‌خودی و باز گرد
  • Akılsız bir tavuk, deveyi evine konuk götürür.
  • مرغ خانه اشتری را بی خرد ** رسم مهمانش به خانه می‌برد
  • Fakat deve, tavuğun evine ayak atar atmaz ev yıkılır, dam çöker!
  • چون به خانه مرغ اشتر پا نهاد ** خانه ویران گشت و سقف اندر فتاد
  • Bizim aklımız, fikrimiz de tavuk kümesinden ibaret. Salih’in aklıysa Allah devesini arar. 4670
  • خانه‌ی مرغست هوش و عقل ما ** هوش صالح طالب ناقه‌ی خدا
  • Deve, başını suya, toprağa daldırınca orada ne toprak kalır, ne can, ne gönül.
  • ناقه چون سر کرد در آب و گلش ** نه گل آنجا ماند نه جان و دلش
  • Aşk öyle bir fazilettir ki insanı faziletler sahibi yapar… Fakat insan, bu haddinden fazla dileyiş yüzünden hem pek zalimdir, ham de pek cahil!
  • کرد فضل عشق انسان را فضول ** زین فزون‌جویی ظلومست و جهول
  • İnsan hakikaten bilgisizdir; Hele bu müşkül avda büsbütün bilgisiz. Bir tavşan, aslanı kucaklamaya çalışıyor!
  • جاهلست و اندرین مشکل شکار ** می‌کشد خرگوش شیری در کنار
  • Eğer aslanı bilseydi, görseydi hiç kucaklamaya kalkışır mıydı, buna imkân mı var?
  • کی کنار اندر کشیدی شیر را ** گر بدانستی و دیدی شیر را
  • İnsan, canına da zulmeder, nefsine de… Fakat şu zulme bak, şu zulmü gör ki adaletlerden bile topu kapar, adaletlerden bile üstündür, ileridir. 4675
  • ظالمست او بر خود و بر جان خود ** ظلم بین کز عدلها گو می‌برد
  • Bilgisizliği ilimlere üstattır… Zulmü, adaletlere doğru yol gösterir.
  • جهل او مر علمها را اوستاد ** ظلم او مر عدلها را شد رشاد
  • Sadr-ı Cihan, bu nefesi kesilmiş âşık, ona ben nefes bağışlayınca dirilir, kendine gelir diye âşığın elini tuttu,
  • دست او بگرفت کین رفته دمش ** آنگهی آید که من دم بخشمش
  • “Bu bedeni ölü, bu canı uyanık âşık, benimle diriliyor. Şu halde o, benim canım… Bana yüz tutuyor.
  • چون به من زنده شود این مرده‌تن ** جان من باشد که رو آرد به من
  • Ben onu bu candan yücelteyim, bu cana muhtaç olmasın. Ona bir can bağışlayayım da ihsanımı onunla görsün!
  • من کنم او را ازین جان محتشم ** جان که من بخشم ببیند بخششم
  • Nâmahrem can, sevgilinin yüzünü göremez. Dostun yüzünü ancak aslı onun civarında olan can görür. 4680
  • جان نامحرم نبیند روی دوست ** جز همان جان کاصل او از کوی اوست
  • Bu dosta kasap gibi üfüreyim de o lâtif ruhu derisinden çıksın deyip,
  • در دمم قصاب‌وار این دوست را ** تا هلد آن مغز نغزش پوست را
  • Âşıka “Ey belâlar yüzünden bedeni terk edip giden can, vuslat kapımızı açtık, gel gel!
  • گفت ای جان رمیده از بلا ** وصل ما را در گشادیم الصلا
  • Ey varlığımız, yokluğuna, sarhoşluğuna sebep olan… Ey varlığı, varlığımızdan ibaret bulunan âşık!
  • ای خود ما بی‌خودی و مستی‌ات ** ای ز هست ما هماره هستی‌ات
  • Şimdi ben sana dilsiz, dudaksız yeniden yeniye eski sırlar söyleyeceğim dinle!
  • با تو بی لب این زمان من نو بنو ** رازهای کهنه گویم می‌شنو
  • Dilsiz, dudaksız söyleyeceğim, çünkü şu diller, dudaklar, bu nefesten ürkerler. Bu nefes, gizli bir ırmağın kıyısında yetişir, meyve verir! 4685
  • زانک آن لبها ازین دم می‌رمد ** بر لب جوی نهان بر می‌دمد
  • Şimdi can kulağını aç da “Allah dilediğini yapar sırrını duymaya hazırlan” dedi.
  • گوش بی‌گوشی درین دم بر گشا ** بهر راز یفعل الله ما یشا
  • Âşık, vuslata çağrıldığını duyunca yavaş yavaş kımıldanmaya başladı.
  • چون صلای وصل بشنیدن گرفت ** اندک اندک مرده جنبیدن گرفت
  • Âşık, topraktan da aşağıyı değil ya… Toprak bile sabah rüzgârının işvesiyle yeşiller giyinir, yokluktan başını kaldırır!
  • نه کم از خاکست کز عشوه‌ی صبا ** سبز پوشد سر بر آرد از فنا
  • Meniden de aşağı değil ya… Meni bile Allah emrini duyar da güneş yüzlü Yusuflar meydana getirir!
  • کم ز آب نطفه نبود کز خطاب ** یوسفان زایند رخ چون آفتاب
  • Rüzgârdan da aşağı değil ya… Kün emrini işitir de rahimde tavus olur, güzel güzel söz söyleyen kuş kesilir! 4690
  • کم ز بادی نیست شد از امر کن ** در رحم طاوس و مرغ خوش‌سخن
  • Taştan, topraktan meydana gelen dağdan da aşağı değil ya... Deve doğurur da o deveden de deve yavrusu doğar!
  • کم ز کوه سنگ نبود کز ولاد ** ناقه‌ای کان ناقه ناقه زاد زاد
  • Bunların hepsini bir tarafa bırak, yokluk koskoca bir âlem doğurmadı mı? Hâlâ da her an bütün varlıklar ondan doğmuyor mu?
  • زین همه بگذر نه آن مایه‌ی عدم ** عالمی زاد و بزاید دم بدم
  • Âşık, sıçradı, titredi, neşeli neşeli bir iki döndü, bir iki çark vurdu… Yere kapandı, secdeye vardı!
  • بر جهید و بر طپید و شاد شاد ** یک دو چرخی زد سجود اندر فتاد
  • Âşığın kendine gelmesi ve sevgiliyi övmeye başlaması sevgilinin şükretmesi
  • با خویش آمدن عاشق بیهوش و روی آوردن به ثنا و شکر معشوق
  • Dedi ki: “Ey çevresinde canın tavaf edip durduğu Allah ankası… Şükrolsun, kaf dağından geri döndük,
  • گفت ای عنقای حق جان را مطاف ** شکر که باز آمدی زان کوه قاف
  • Ey aşkın kıyamet yerinde İsrafillik eden sevgili… Ey aşkın aşkı, ey aşkın dileği! 4695
  • ای سرافیل قیامتگاه عشق ** ای تو عشق عشق و ای دلخواه عشق
  • Bana hilât vermeden önce dilerim, kulağını pencereme daya…
  • اولین خلعت که خواهی دادنم ** گوش خواهم که نهی بر روزنم
  • Kalbim tertemizdir, bu yüzden halimi bilirsin… Ey kulları yetiştiren, ey kullarına lütuflarda bulunan sevgili, sözlerimi duy!
  • گرچه می‌دانی بصفوت حال من ** بنده‌پرور گوش کن اقوال من
  • Ey misli olmayan Sadr, nice zamandır halimi duymanı arzulayıp durdum. Bu arzuyla aklım, fikrim uçtu gitti.
  • صد هزاران بار ای صدر فرید ** ز آرزوی گوش تو هوشم پرید
  • Nice zamandır sözlerimi dinlemeni, derdimi duymanı, o cana canlar katan gülüşlerini,
  • آن سمیعی تو وان اصغای تو ** و آن تبسمهای جان‌افزای تو
  • Benim eksik, artık sözlerimi işitmeni, benim kötülükler düşünen canımın işvesini düşünüp durdum, özleyip yattım. 4700
  • آن بنوشیدن کم و بیش مرا ** عشوه‌ی جان بداندیش مرا
  • Benim sence mâlum olan kalp akçelerimi sağlam para gibi kabul ettin.
  • قلبهای من که آن معلوم تست ** بس پذیرفتی تو چون نقد درست
  • Şuh bir küstahın küstahlığına gösterdiğin hilme karşı bütün hilimler, bir zerreden ibaretti.
  • بهر گستاخی شوخ غره‌ای ** حلمها در پیش حلمت ذره‌ای
  • Dinle bak, hizmetinden ayrıldığım andan itibaren nelere uğradım: İlk önce benim için ne evvel kaldı, ne âhir... Ön de gözümden kalktı, son da!
  • اولا بشنو که چون ماندم ز شست ** اول و آخر ز پیش من بجست
  • İkinci, ey güzel sevgili, çok aradım ama sana bir ikinci bulamadım.
  • ثانیا بشنو تو ای صدر ودود ** که بسی جستم ترا ثانی نبود
  • Üçüncüsü senden ayrıldım ayrılalı Allah, üçün üçüncüsüdür demiş gibi oldum. 4705
  • ثالثا تا از تو بیرون رفته‌ام ** گوییا ثالث ثلاثه گفته‌ام
  • Dördüncüsü, ayrılık, tarlamı, ekinimi yaktı; Hâmise’yi Râbia’dan ayırt edemez oldum!
  • رابعا چون سوخت ما را مزرعه ** می ندانم خامسه از رابعه
  • Nerede topraklar üstünde kan görürsen hiç şüphe etme ki biz oradan geçtik, kanlı gözyaşlarımızı takip ederek izimizi izleyebilirsin!
  • هر کجا یابی تو خون بر خاکها ** پی بری باشد یقین از چشم ما
  • Sözlerim, bu feryad ü figanın âdeta gök gürültüsü… Yeryüzüne bulutlardan yağmur yağdırmak istiyor!
  • گفت من رعدست و این بانگ و حنین ** ز ابر خواهد تا ببارد بر زمین
  • Söylemekle ağlamak arasında mütereddidim… Nasıl edeyim; ağlayayım mı söyleyeyim mi?
  • من میان گفت و گریه می‌تنم ** یا بگریم یا بگویم چون کنم
  • Söylesem ağlayamam; fakat ağlarsam sana nasıl şükredebilir, seni nasıl övebilirim? 4710
  • گر بگویم فوت می‌گردد بکا ** ور نگویم چون کنم شکر و ثنا