-
ای بسا زر سیه کرده بدود ** تا رهد از دست هر دزدی حسود
- Nice altınları, hasetçi hırsızların elinden kurtulsun diye dumanla karartmışlardır.
-
ای بسا مس زر اندوده به زر ** تا فروشد آن به عقل مختصر
- Nice bakırlar vardır ki aklı kıt olanlara satsınlar diye onları altın suyuna batırmışlar, altın yaldızla yaldızlamışlardır.
-
ما که باطن‌بین جمله‌ی کشوریم ** دل ببینیم و به ظاهر ننگریم
- Biz bütün ülkelerin iç yüzünü görenleriz... Gönlü görürüz, dış yüzüne bakmayız biz!
-
قاضیانی که به ظاهر می‌تنند ** حکم بر اشکال ظاهر می‌کنند 2175
- Zahirin etrafında dönüp dolaşan kadılar, zahiri görünüşe göre hükmederler.
-
چون شهادت گفت و ایمانی نمود ** حکم او مومن کنند این قوم زود
- Birisi şahadet getirdi, imanını gösteren bir şey yaptı mı bunlar, derhal o adamın mümin olduğuna hükmederler.
-
بس منافق کاندرین ظاهر گریخت ** خون صد مومن به پنهانی بریخت
- Bu suretle de nice münafıklar, zahire sığınmışlar... Böylece de yüzlerce iman sahibinin kanını gizlice dökmüşlerdir.
-
جهد کن تا پیر عقل و دین شوی ** تا چو عقل کل تو باطن‌بین شوی
- Çalış çabala da akıl ve din piri ol... Bu suretle aklı kül gibi iç âlemini gör.
-
از عدم چون عقل زیبا رو گشاد ** خلعتش داد و هزارش نام داد
- O güzelim akıl, yokluktan yüz gösterince Allah ona bir elbisedir giydirdi, binlerce de ad taktı.
-
کمترین زان نامهای خوش‌نفس ** این که نبود هیچ او محتاج کس 2180
- Bu güzel adların en aşağısı işte şu: O, hiç kimseye muhtaç değildir.
-
گر به صورت وا نماید عقل رو ** تیره باشد روز پیش نور او
- Akıl bir kere yüz gösterse, suretini şu âleme izhar etse gündüz bile, onun nuruna karşı kapkaranlık kalırdı.