English    Türkçe    فارسی   

5
453-462

  • نیست آتش هست آن ماء معین  ** وآن دگر از مکر آب آتشین 
  • O ateş değildir, duru bir sudur. Halbuki öbürü hileyle ateş gibi bir su görünmededir.
  • پس نکو گفت آن رسول خوش‌جواز  ** ذره‌ای عقلت به از صوم و نماز 
  • İyi şeyleri caiz gören o Peygamber, ne de güzel söyledi: Bir zerre aklın oruçtan da yeğdir, namazdan da.
  • زانک عقلت جوهرست این دو عرض  ** این دو در تکمیل آن شد مفترض  455
  • Çünkü, aklın cevherdir, bu ikisiyse araz. Bu ikisi, yani namaz ve oruç, onun tam olmasıyla farz olur.
  • تا جلا باشد مر آن آیینه را  ** که صفا آید ز طاعت سینه را 
  • Bu suretle de o aynanın cilalanması, ibadetle gönlün arınması mümkün olur.
  • لیک گر آیینه از بن فاسدست  ** صیقل او را دیر باز آرد به دست 
  • Fakat ayna aslından bozuksa onu cilalamak güçtür, zor cilalanır.
  • وان گزین آیینه که خوش مغرس است  ** اندکی صیقل گری آن را بس است 
  • Cilalanabilecek seçilmiş aynaysa az bir cila ile parlar, azıcık bir cila ona kafidir.
  • تفاوت عقول در اصل فطرت خلاف معتزله کی ایشان گویند در اصل عقول جز وی برابرند این افزونی و تفاوت از تعلم است و ریاضت و تجربه 
  • Mutezile, akıllar esasen birdir, buçukluk azlık, bilgiden, uğraşmadan ve sınamadan meydana gelir derler. Onların hilafına olarak akılların, yaradılışta birbirine uygun olmaması
  • این تفاوت عقلها را نیک دان  ** در مراتب از زمین تا آسمان 
  • Akıllardaki bu aykırılık, bil ki mertebe bakımından yerden göğe kadardır.
  • هست عقلی هم‌چو قرص آفتاب  ** هست عقلی کمتر از زهره و شهاب  460
  • Akıl vardır güneş gibi. Akıl vardır, zuhre yıldızından da aşağıdır, yıldız akmasından da.
  • هست عقلی چون چراغی سرخوشی  ** هست عقلی چون ستاره‌ی آتشی 
  • Akıl vardır, bir sarhoş mumu gibi, akıl vardır, bir ateş kıvılcımı gibi.
  • زانک ابر از پیش آن چون وا جهد  ** نور یزدان‌بین خردها بر دهد 
  • O güneş gibi aklın önünden bulut kalktı mı Allah’nın nurunu gören akıllar faydalanırlar.