English    Türkçe    فارسی   

4
1870-1894

  • تو چه کرمی در میان سیب در ** وز درخت و باغبانی بی‌خبر 1870
  • Thou art as a worm in the midst of the apple and art ignorant of the tree and the gardener.
  • آن یکی کرمی دگر در سیب هم ** لیک جانش از برون صاحب‌علم
  • The other worm’ too is in the apple, but its spirit is outside, bearing the banner aloft.
  • جنبش او وا شکافد سیب را ** بر نتابد سیب آن آسیب را
  • Its (the worm’s) movement splits the apple asunder: the apple cannot endure that shock.
  • بر دریده جنبش او پرده‌ها ** صورتش کرمست و معنی اژدها
  • Its movement has rent (all) veils: its form is (that of) a worm, but its reality is a dragon.
  • آتش که اول ز آهن می‌جهد ** او قدم بس سست بیرون می‌نهد
  • The fire that first darts from (the impact of) the steel puts forth its foot very feebly.
  • دایه‌اش پنبه‌ست اول لیک اخیر ** می‌رساند شعله‌ها او تا اثیر 1875
  • Cotton is its nurse at first, but in the end it carries its flames up to the aether.
  • مرد اول بسته‌ی خواب و خورست ** آخر الامر از ملایک برترست
  • At first, man is in bondage to sleep and food; ultimately he is higher than the angels.
  • در پناه پنبه و کبریتها ** شعله و نورش برآیدت بر سها
  • Under the protection of cotton and sulphur matches his flame and light rises above Suhá.
  • عالم تاریک روشن می‌کند ** کنده‌ی آهن به سوزن می‌کند
  • He illuminates the dark world: he tears the iron fetter (in pieces) with a needle.
  • گرچه آتش نیز هم جسمانی است ** نه ز روحست و نه از روحانی است
  • Though the fire too is connected with the body, is ‘it not derived from the spirit and the spiritual?
  • جسم را نبود از آن عز بهره‌ای ** جسم پیش بحر جان چون قطره‌ای 1880
  • The body hath no share in that glory: the body is as a drop of water in comparison with the sea of the spirit.
  • جسم از جان روزافزون می‌شود ** چون رود جان جسم بین چون می‌شود
  • The days of the body are increased by the spirit: mark what becomes of the body when the spirit goes (from it).
  • حد جسمت یک دو گز خود بیش نیست ** جان تو تا آسمان جولان‌کنیست
  • The range of thy body is an ell or two, no more: thy spirit is a maker of swift flights to heaven.
  • تا به بغداد و سمرقند ای همام ** روح را اندر تصور نیم گام
  • In the spirit’s imagination, O prince, ‘tis (but) half a step to Baghdad and Samarcand.
  • دو درم سنگست پیه چشمتان ** نور روحش تا عنان آسمان
  • The fat (white) of thine eye is two dirhems in weight: the light of its spirit (reaches) to the lofty region of the sky.
  • نور بی این چشم می‌بیند به خواب ** چشم بی‌این نور چه بود جز خراب 1885
  • The light sees in dream without this eye: without this light what would the eye be but ruined?
  • جان ز ریش و سبلت تن فارغست ** لیک تن بی‌جان بود مردار و پست
  • The spirit is unconcerned with the beard and moustache of the body, but without the spirit the body is a carcase and vile.
  • بارنامه‌ی روح حیوانیست این ** پیشتر رو روح انسانی ببین
  • Such is the magnificence of the animal spirit: advance farther, behold the human spirit.
  • بگذر از انسان هم و از قال و قیل ** تا لب دریای جان جبرئیل
  • Pass beyond Man and (logical) disputation unto the shore of the sea of the spirit of Gabriel.
  • بعد از آنت جان احمد لب گزد ** جبرئیل از بیم تو واپس خزد
  • After that, the, spirit of Ahmad (Mohammed) will bite thy lip (kiss thee lovingly), and Gabriel will creep back in fear of thee,
  • گوید ار آیم به قدر یک کمان ** من به سوی تو بسوزم در زمان 1890
  • And will say, “If I come one bow’s length towards thee, I shall be instantly consumed.”
  • آشفتن آن غلام از نارسیدن جواب رقعه از قبل پادشاه
  • How the slave was indignant because no reply to his letter arrived from the king.
  • این بیابان خود ندارد پا و سر ** بی‌جواب نامه خستست آن پسر
  • Truly this desert hath no head or foot (top or bottom). That youth, (being) without a reply to his letter, is aggrieved
  • کای عجب چونم نداد آن شه جواب ** با خیانت کرد رقعه‌بر ز تاب
  • And says, “Oh, ‘tis a wonder. How did the king give me no reply? Or (perchance) the carrier of the letter behaved treacherously because of the torment (of envy),
  • رقعه پنهان کرد و ننمود آن به شاه ** کو منافق بود و آبی زیر کاه
  • And concealed the letter and did not show it to the king; for he was a hypocrite and (like) a piece of water beneath straw.
  • رقعه‌ی دیگر نویسم ز آزمون ** دیگری جویم رسول ذو فنون
  • I will write another letter by way of test and seek another accomplished messenger.”