English    Türkçe    فارسی   

5
1826-1850

  • نه ترا از روی ظاهر طاعتی  ** نه ترا در سر و باطن نیتی 
  • Neither outwardly hast thou any act of piety (to thy credit), nor inwardly and in thy heart an intention (to perform one);
  • نه ترا شبها مناجات و قیام  ** نه ترا در روز پرهیز و صیام 
  • No nightly orisons and vigils, no abstinence and fasting in the daytime;
  • نه ترا حفظ زبان ز آزار کس  ** نه نظر کردن به عبرت پیش و پس 
  • No holding thy tongue to avoid hurting any one, no looking earnestly forward and backward.
  • پیش چه بود یاد مرگ و نزع خویش  ** پس چه باشد مردن یاران ز پیش 
  • What is (meant by looking) forward? To think of thy own death and last agony. What is (meant by looking) backward? (To remember) the predecease of thy friends.
  • نه ترا بر ظلم توبه‌ی پر خروش  ** ای دغا گندم‌نمای جوفروش  1830
  • Thou hast (in thy record) no wailful penitence for thy injustice, O rogue who showest wheat and sellest barley.
  • چون ترازوی تو کژ بود و دغا  ** راست چون جویی ترازوی جزا 
  • Since thy scales were wrong and false, how shouldst thou require the scales of thy retribution to be right?
  • چونک پای چپ بدی در غدر و کاست  ** نامه چون آید ترا در دست راست 
  • Since thou wert a left foot (wert going to the left) in fraud and dishonesty, how should the scroll come into thy right hand?
  • چون جزا سایه‌ست ای قد تو خم  ** سایه‌ی تو کژ فتد در پیش هم 
  • Since retribution is (like) the shadow, accordingly thy shadow, O man of bent figure, falls crookedly before thee.’”
  • زین قبل آید خطابات درشت  ** که شود که را از آن هم کوز پشت 
  • (To him) from this quarter (Heaven) come (such) harsh words of rebuke that even the back of a mountain would be bowed by them.
  • بنده گوید آنچ فرمودی بیان  ** صد چنانم صد چنانم صد چنان  1835
  • The servant (of God) answers: “I am a hundred, hundred, hundred times as much as that which Thou hast declared.
  • خود تو پوشیدی بترها را به حلم  ** ورنه می‌دانی فضیحتها به علم 
  • Verily, in Thy forbearance Thou hast thrown a veil over worse things (than those mentioned); otherwise (Thou mightst have declared them, for) Thou knowest with Thy knowledge (all my) shameful deeds;
  • لیک بیرون از جهاد و فعل خویش  ** از ورای خیر و شر و کفر و کیش 
  • But, outside of my own exertion and action, beyond good and evil and religion and infidelity,
  • وز نیاز عاجزانه‌ی خویشتن  ** وز خیال و وهم من یا صد چو من 
  • And beyond my feeble supplication and the fancy and imagination of myself or a hundred like me,
  • بودم اومیدی به محض لطف تو  ** از ورای راست باشی یا عتو 
  • Beyond living righteously or behaving disobediently—I had a (great) hope in Thy pure lovingkindness.
  • بخشش محضی ز لطف بی‌عوض  ** بودم اومید ای کریم بی‌عوض  1840
  • I had hope in the pure bounty (flowing) from Thy spontaneous loving kindness, O Gracious Disinterested One.
  • رو سپس کردم بدان محض کرم  ** سوی فعل خویشتن می‌ننگرم 
  • I turn my face back to that pure grace: I am not looking towards my own actions.
  • سوی آن اومید کردم روی خویش  ** که وجودم داده‌ای از پیش بیش 
  • I turn my face towards that hope, for Thou hast given me existence older than of old.
  • خلعت هستی بدادی رایگان  ** من همیشه معتمد بودم بر آن 
  • Thou gavest (me) existence, free of cost, as a robe of honour: I have always relied upon that (generosity).”
  • چون شمارد جرم خود را و خطا  ** محض بخشایش در آید در عطا 
  • When he recounts his sins and trespasses, the Pure Bounty begins to show munificence,
  • کای ملایک باز آریدش به ما  ** که بدستش چشم دل سوی رجا  1845
  • Saying, “O angels, bring him back to Us, for his inward eye has (ever) been (turned) towards hope.
  • لاابالی وار آزادش کنیم  ** وآن خطاها را همه خط بر زنیم 
  • Like one who recks of naught, We will set him free and cancel all his trespasses.
  • لا ابالی مر کسی را شد مباح  ** کش زیان نبود ز غدر و از صلاح 
  • (To say) ‘I reck not’ is permitted to that One (alone) who loses nothing by perfidy and (gains nothing) by probity.
  • آتشی خوش بر فروزیم از کرم  ** تا نماند جرم و زلت بیش و کم 
  • We will kindle up a goodly fire of grace, in order that no sin and fault, great or small, may endure—
  • آتشی کز شعله‌اش کمتر شرار  ** می‌بسوزد جرم و جبر و اختیار 
  • Such a fire that the least spark of the flame thereof is consuming (all) sin and necessity and free-will.
  • شعله در بنگاه انسانی زنیم  ** خار را گلزار روحانی کنیم  1850
  • We will set fire to the tenement of Man and make the thorns (in it) a spiritual garden of roses.