English    Türkçe    فارسی   

4
1686-1710

  • عاقبت را دید و او اشکسته شد ** از شکسته‌بند در دم بسته شد
  • (When) it saw the end and became broken (contrite), it was at once bandaged by the Bone-setter.
  • فضل مسها را سوی اکسیر راند ** آن زراندود از کرم محروم ماند
  • The (Divine) grace impelled the pieces of copper towards the elixir; the gilt (coin) remained deprived of (Divine) bounty.
  • ای زراندوده مکن دعوی ببین ** که نماند مشتریت اعمی چنین
  • O gilt one, do not make pretensions: recognise that thy purchaser will not (always) remain so blind.
  • نور محشر چشمشان بینا کند ** چشم بندی ترا رسوا کند
  • The light of the place of congregation (at the Last Judgement) will cause their (the purchasers') eyes to see and will expose thy blindfolding (of them).
  • بنگر آنها را که آخر دیده‌اند ** حسرت جانها و رشک دیده‌اند 1690
  • Look at those who have seen the end: they are the amazement of souls and the envy of the eye.
  • بنگر آنها را که حالی دیده‌اند ** سر فاسد ز اصل سر ببریده‌اند
  • Look at those who have seen (only) the present: their inmost self is corrupt; they are radically decapitated (cut off from the Truth).
  • پیش حالی‌بین که در جهلست و شک ** صبح صادق صبح کاذب هر دو یک
  • To the seer of the present, who is in ignorance and doubt, both the true dawn and the false dawn are one (and the same).
  • صبح کاذب صد هزاران کاروان ** داد بر باد هلاکت ای جوان
  • The false dawn has given a hundred thousand caravans to the wind of destruction, O youth.
  • نیست نقدی کش غلط‌انداز نیست ** وای آن جان کش محک و گاز نیست
  • There is no genuine money that has not a deceptive counterfeit: alas for the soul that does not possess the touchstone and scissors!
  • زجر مدعی از دعوی و امر کردن او را به متابعت
  • Warning the pretender to shun pretension and enjoining him to follow (the true guide).
  • بو مسیلم گفت خود من احمدم ** دین احمد را به فن برهم زدم 1695
  • Bú Musaylim said, “I myself am Ahmad (Mohammed): I have cunningly confounded the religion of Ahmad.”
  • بو مسیلم را بگو کم کن بطر ** غره‌ی اول مشو آخر نگر
  • Say to Bú Musaylim, “Do not behave with insolence: be not deluded by the beginning, regard the end.
  • این قلاوزی مکن از حرص جمع ** پس‌روی کن تا رود در پیش شمع
  • Do not act thus as a guide from (with the motive of) greed for amassing (wealth and power): follow behind, in order that the Candle (the true guide) may go in front (of thee).”
  • شمع مقصد را نماید هم‌چو ماه ** کین طرف دانه‌ست یا خود دامگاه
  • The Candle, like the moon, shows (clearly) the (traveller's) destination, and whether in this direction there is the grain (of spiritual welfare) or the place for the snare (of perdition).
  • گر بخواهی ور نخواهی با چراغ ** دیده گردد نقش باز و نقش زاغ
  • Whether thou wilt or not, (so long as thou art) with the Lantern the form of falcon and the form of crow become visible (to thee).
  • ورنه این زاغان دغل افروختند ** بانگ بازان سپید آموختند 1700
  • Otherwise, (beware, for) these crows have lit (the lantern of) fraud: they have learned the cry of the white falcons.
  • بانگ هدهد گر بیاموزد فتی ** راز هدهد کو و پیغام سبا
  • If a man learn the cry of the hoopoe, (yet) where is the mystery of the hoopoe and the message from Sabá?
  • بانگ بر رسته ز بر بسته بدان ** تاج شاهان را ز تاج هدهدان
  • Know (distinguish) the natural cry from the artificial one, (know) the crown of kings from the crown (crest) of hoopoes.
  • حرف درویشان و نکته‌ی عارفان ** بسته‌اند این بی‌حیایان بر زبان
  • These shameless persons have attached to their tongues the speech of dervishes and the deep sayings of gnostics.
  • هر هلاک امت پیشین که بود ** زانک چندل را گمان بردند عود
  • Every destruction of an olden people that there was—(it was) because they deemed sandal-wood to be (common) wood.
  • بودشان تمییز کان مظهر کند ** لیک حرص و آز کور و کر کند 1705
  • They had the discernment that should make that (difference) evident, but greed and cupidity make (men) blind and deaf.
  • کوری کوران ز رحمت دور نیست ** کوری حرص است که آن معذور نیست
  • The blindness of the (physically) blind is not far from (the Divine) mercy; ’tis the blindness of greed that is inexcusable.
  • چارمیخ شه ز رحمت دور نی ** چار میخ حاسدی مغفور نی
  • Crucifixion (tribulation) inflicted by the King (God) is not far from mercy; the crucifixion (torment) of envy is not forgiven (by God).
  • ماهیا آخر نگر بنگر بشست ** بدگلویی چشم آخربینت بست
  • O fish, regard the end; do not regard the hook: evil appetite has bandaged (blindfolded) thine eye that sees the end.
  • با دو دیده اول و آخر ببین ** هین مباش اعور چو ابلیس لعین
  • See the beginning and the end with both eyes: beware, do not be one-eyed like the accursed Iblís.
  • اعور آن باشد که حالی دید و بس ** چون بهایم بی‌خبر از بازپس 1710
  • The one-eyed man is he who saw only the present—ignorant, like the beasts, of (what comes) after.