English    Türkçe    فارسی   

4
2773-2822

  • خرمن فرعون را داد او به باد ** هیچ شه را این چنین صاحب مباد
  • He gave Pharaoh’s stack to the wind (destroyed him): may no king have such a minister!
  • نومید شدن موسی علیه‌السلام از ایمام فرعون به تاثیر کردن سخن هامان در دل فرعون
  • How Moses, on whom be peace, despaired of Pharaoh’s accepting the true faith, because the words of Hámán made an impression on Pharaoh’s heart.
  • گفت موسی لطف بنمودیم وجود ** خود خداوندیت را روزی نبود
  • Moses said, “We have shown kindness and generosity, (but) verily it was not the portion allotted to thy dominion
  • آن خداوندی که نبود راستین ** مر ورا نه دست دان نه آستین 2775
  • The dominion that is not righteous—regard it as having neither hand nor sleeve
  • آن خداوندی که دزدیده بود ** بی دل و بی جان و بی دیده بود
  • The dominion that is stolen (usurped) is without heart and without soul and without eye.
  • آن خداوندی که دادندت عوام ** باز بستانند از تو هم‌چو وام
  • The dominion which the vulgar have given to thee they will take back from thee as a debt.
  • ده خداوندی عاریت به حق ** تا خداوندیت بخشد متفق
  • Give up to God the dominion held on loan, that He may bestow on thee the dominion to which all consent.”
  • منازعت امیران عرب با مصطفی علیه‌السلام کی ملک را مقاسمت کن با ما تا نزاعی نباشد و جواب فرمودن مصطفی علیه‌السلام کی من مامورم درین امارت و بحث ایشان از طرفین
  • How the Amírs of the Arabs wrangled with Mustafá (Mohammed), on whom be peace, saying, "Share the kingdom with us, in order that there may be no contention"; and how Mustafá, on whom be peace, answered and said, "I am commanded (by God) in respect of this Amírate"; and the arguments on both sides.
  • آن امیران عرب گرد آمدند ** نزد پیغامبر منازع می‌شدند
  • The Amírs of the Arabs assembled and began to wrangle in the Prophet's presence,
  • که تو میری هر یک از ما هم امیر ** بخش کن این ملک و بخش خود بگیر 2780
  • Saying, “Thou art an Amír; every one of us is an Amír likewise: distribute this kingdom and take thy share.
  • هر یکی در بخش خود انصاف‌جو ** تو ز بخش ما دو دست خود بشو
  • Each (of us) is seeking equity in regard to his share: do thou wash thy hands of our share.”
  • گفت میری مر مرا حق داده است ** سروری و امر مطلق داده است
  • He replied, “God hath given the Amírate to me: He hath given me the chief authority and the absolute command,
  • کین قران احمدست و دور او ** هین بگیرید امر او را اتقوا
  • Saying, ‘This is the epoch and cycle of Ahmad (Mohammed): hark, accept his command! Have fear (of God)!’”
  • قوم گفتندش که ما هم زان قضا ** حاکمیم و داد امیریمان خدا
  • The party (of Amírs) said to him, “We too are (made) rulers by that (Divine) destiny, and God hath given the Amírate to us.”
  • گفت لیکن مر مرا حق ملک داد ** مر شما را عاریه از بهر زاد 2785
  • He said, “(Yes), but to me God gave it as a possession, and to you (only) as a loan for the sake of (furnishing you with) provisions for the road.
  • میری من تا قیامت باقیست ** میری عاریتی خواهد شکست
  • My Amírate is lasting till the Resurrection; the Amírate held on loan will be shattered.”
  • قوم گفتند ای امیر افزون مگو ** چیست حجت بر فزون‌جویی تو
  • The (opposing) party said, “O Amír, do not say too much (about this): what is thy argument for seeking more (than thy share)?”
  • در زمان ابری برآمد ز امر مر ** سیل آمد گشت آن اطراف پر
  • Forthwith, by the bitter command (of God), a cloud arose; (then) came the torrent: the countryside was filled (with the flood).
  • رو به شهر آورد سیل بس مهیب ** اهل شهر افغان‌کنان جمله رعیب
  • The exceedingly frightful torrent set its face towards the town: the townsfolk (were) making loud lamentation, all (were) terrified.
  • گفت پیغامبر که وقت امتحان ** آمد اکنون تا گمارد گردد عیان 2790
  • The Prophet said, “Now the time is come for the test, in order that opinion may become ocular vision.”
  • هر امیری نیزه‌ی خود در فکند ** تا شود در امتحان آن سیل‌بند
  • Each Amír flung his lance (into the flood), that in the test it might become a barrier against the torrent.
  • پس قضیب انداخت در وی مصطفی ** آن قضیب معجز فرمان روا
  • Then Mustafá (Mohammed) cast his wand upon it—that sovereign wand that reduced (his foes) to helplessness.
  • نیزه‌ها را هم‌چو خاشاکی ربود ** آب تیز سیل پرجوش عنود
  • The rapid water of the boiling tameless torrent swept away the lances like a bit of straw.
  • نیزه‌ها گم گشت جمله و آن قضیب ** بر سر آب ایستاده چون رقیب
  • All the lances disappeared, while that wand stood on the surface of the water like a sentry.
  • ز اهتمام آن قضیب آن سیل زفت ** روبگردانید و آن سیلاب رفت 2795
  • From anxious regard for that wand the mighty torrent turned its face away, and the flood-water departed.
  • چون بدیدند از وی آن امر عظیم ** پس مقر گشتند آن میران ز بیم
  • When they beheld that great matter wrought by him, those Amírs, (overcome) by dread, confessed—
  • جز سه کس که حقد ایشان چیره بود ** ساحرش گفتند و کاهی از جحود
  • Save three persons, whose rancour was prevailing: they, from disbelief, called him a magician and soothsayer.
  • ملک بر بسته چنان باشد ضعیف ** ملک بر رسته چنین باشد شریف
  • The kingship that has been tied on (artificially) is weak like that; the kingship that has grown up (naturally) is august like this.
  • نیزه‌ها را گر ندیدی با قضیب ** نامشان بین نام او بین این نجیب
  • If thou didst not see the lances together with the wand, (yet) consider the names of them (the Amírs) and consider the name of him (Mohammed), O noble one!
  • نامشان را سیل تیز مرگ برد ** نام او و دولت تیزش نمرد 2800
  • Their names the rapid torrent of death has borne away; his name and his puissant fortune are not dead.
  • پنج نوبت می‌زنندش بر دوام ** هم‌چنین هر روز تا روز قیام
  • For him the drum is always beaten five times (daily): on this wise every day till the Day of Resurrection.
  • گر ترا عقلست کردم لطفها ** ور خری آورده‌ام خر را عصا
  • “If thou hast intelligence, (thou wilt see that) I have done kindnesses; and if thou art an ass, I have brought the rod for the ass.
  • آنچنان زین آخرت بیرون کنم ** کز عصا گوش و سرت پر خون کنم
  • I will turn thee out of this stable in such wise that I will make thy ears and head bloody with (blows of) the rod.
  • اندرین آخر خران و مردمان ** می‌نیابند از جفای تو امان
  • In this stable asses and men are getting no quarter from thy oppression.
  • نک عصا آورده‌ام بهر ادب ** هر خری را کو نباشد مستحب 2805
  • Lo, I have brought the rod, for correction's sake, for every ass that is not approved.
  • اژدهایی می‌شود در قهر تو ** که اژدهایی گشته‌ای در فعل و خو
  • It will become a dragon in subduing thee, for thou hast become a dragon in (thy) deeds and disposition.
  • اژدهای کوهیی تو بی‌امان ** لیک بنگر اژدهای آسمان
  • Thou art a mountain-dragon without mercy; but look at the dragon of Heaven!
  • این عصا از دوزخ آمد چاشنی ** که هلا بگریز اندر روشنی
  • This rod comes as a taste (sample) from Hell, saying, ‘Ho! take refuge in the Light;
  • ورنه در مانی تو در دندان من ** مخلصت نبود ز در بندان من
  • Else thou wilt be left helpless in my teeth: there will be no escape for thee through my passes.’
  • این عصایی بود این دم اژدهاست ** تا نگویی دوزخ یزدان کجاست 2810
  • This was a rod; it is now a dragon, to the end that thou mayst not say, ‘Where is God's Hell?’”
  • در بیان آنک شناسای قدرت حق نپرسد کی بهشت و دوزخ کجاست
  • Explaining that one who knows the power of God will not ask, "Where are Paradise and Hell?"
  • هر کجا خدا دوزخ کند ** اوج را بر مرغ دام و فخ کند
  • God makes Hell to be wheresoever He will: He makes the zenith to be a snare and trap for the bird.
  • هم ز دندانت برآید دردها ** تا بگویی دوزخست و اژدها
  • Likewise from thy teeth arise pangs of pain, to the end that thou mayst say, “‘Tis Hell and the dragon.”
  • یا کند آب دهانت را عسل ** که بگویی که بهشتست و حلل
  • Or He makes the water of thy mouth to be (sweet as) honey, that thou mayst say, “’Tis Paradise and the robes (of Paradise).”
  • از بن دندان برویاند شکر ** تا بدانی قوت حکم قدر
  • He makes sugar to grow from the roots of the teeth, that thou mayst know the power of the ordinance of the (Divine) decree.
  • پس به دندان بی‌گناهان را مگز ** فکر کن از ضربت نامحترز 2815
  • Do not, then, bite the innocent with thy teeth: bethink thee of the stroke that is not to be guarded against.
  • نیل را بر قبطیان حق خون کند ** سبطیان را از بلا محصون کند
  • God makes the Nile to be blood for the Egyptians; He makes the Israelites safe from calamity,
  • تا بدانی پیش حق تمییز هست ** در میان هوشیار راه و مست
  • That thou mayst know that with God there is discrimination between the sober (traveller) on the Way and the intoxicated.
  • نیل تمییز از خدا آموختست ** که گشاد آن را و این را سخت بست
  • The Nile has learned from God to discriminate, for it opened (the door) for these (Israelites) and shut fast (the door) against those (Egyptians).
  • لطف او عاقل کند مر نیل را ** قهر او ابله کند قابیل را
  • His grace makes the Nile intelligent; His wrath makes Cain foolish.
  • در جمادات از کرم عقل آفرید ** عقل از عاقل به قهر خود برید 2820
  • He, from kindness, created intelligence in lifeless things; He, because of His wrath, cut off intelligence from the intelligent one.
  • در جماد از لطف عقلی شد پدید ** وز نکال از عاقلان دانش رمید
  • By (His) grace an intelligence appeared in lifeless matter, and through (His) chastisement knowledge fled from the intelligent.
  • عقل چون باران به امر آنجا بریخت ** عقل این سو خشم حق دید و گریخت
  • There, by (His) command the rain-like intelligence poured down; here, intelligence saw God's anger and took to flight.