دیده‌ی عقلت بدو بیرون جهد ** طعن اوت اندر کف طاعون نهد

Aklının gözünü çıkarır, kör eder. Onun kınaması, seni taunun eline teslim eder.

جواب گفتن روبه خر را

Tilkinin eşeğe cevap vermesi

گفت روبه صاف ما را درد نیست ** لیک تخییلات وهمی خورد نیست 2640

Tilki dedi ki: Bizim safımızda tortu yoktur. Fakat vehme gelen hayallerde, küçümsenecek şeyler değildir.

این همه وهم توست ای ساده‌دل ** ورنه بر تو نه غشی دارم نه غل

Ey sâf ve bön adam, bütün bunlar, senin vehmindir. Yoksa sana karşı hiçbir gıllügişim yok.

از خیال زشت خود منگر به من ** بر محبان از چه داری س ظن

Kötü hayaline kapılıp bana bakma. Dostlara karşı neden kötü zanda bulunuyorsun?

ظن نیکو بر بر اخوان صفا ** گرچه آید ظاهرا زیشان جفا

Sâf kardeşler hakkında iki zanda bulun. Zahiren onlardan cefa bile görsen haklarında kötü düşünceye kapılma.

این خیال و وهم بد چون شد پدید ** صد هزاران یار را از هم برید

Bu kötü hayal, bu kötü zan, meydana çıktı mı yüz binlerce dostu birbirinden ayırır.

مشفقی گر کرد جور و امتحان ** عقل باید که نباشد بدگمان 2645

Seni esirgeyen biri, sana cevreder, seni sınarsa hakkında kötü zanna düşmemek gerektir. Akıl kârı budur.

خصاه من بدرگ نبودم زشت‌اسم ** آنک دیدی بد نبد بود آن طلسم

Hele ben hiç kötü değilim. Adım kötüye çıkmış ama aldırma. O gördüğüm aslan değildi, tılsımdı.

ور بدی بد آن سگالش قدرا ** عفو فرمایند یاران زان خطا

O uğradığın şey kötü bile olduysa yine dostlar, o hatayı affederler.

عالم وهم و خیال طمع و بیم ** هست ره‌رو را یکی سدی عظیم

Vehim ve tamahla korku âlemi, yolcuya pek büyük bir settir.