- Çadırlar, çadırlara geçmiş, çadır direklerinin ipleri, iplere sarılmış… Şükürler olsun ki Allah, beni uykudan uyandırdı.
- خیمه در خیمه طناب اندر طناب ** شکر آنک کرد بیدارم ز خواب
- Ölüm, kimin nazarında tehlikeyse “Tehlikeye atılmayın“ emri de onadır.
- آنک مردن پیش چشمش تهلکه‌ست ** امر لا تلقوا بگیرد او به دست
- Fakat birisinin nazarında ölüm, hakikat kapısının açılışından ibaret olursa ona… “Haydin, çabuk olun“ hitabı gelir. 3435
- و آنک مردن پیش او شد فتح باب ** سارعوا آید مرورا در خطاب
- Ey ölümü görenler, uzaklaşın… Ey haşri, dirilmeyi görenler, çabuk olun!
- الحذر ای مرگ‌بینان بارعوا ** العجل ای حشربینان سارعوا
- Ey lütuf görenler, ferahlanın, sevinin… Ey kahır görenler, bu bir belâdır, gamlanın!
- الصلا ای لطف‌بینان افرحوا ** البلا ای قهربینان اترحوا
- Ölümü, bir Yusuf gören, canını feda eder, kurt olarak görense yolunu sapıtır!
- هر که یوسف دید جان کردش فدی ** هر که گرگش دید برگشت از هدی
- Oğul, herkesin ölümü, kendi rengindendir. Düşmana düşmandır, dosta dost!
- مرگ هر یک ای پسر همرنگ اوست ** پیش دشمن دشمن و بر دوست دوست
- Ayna Türk’e nazaran güzel renktedir. Zenciye nazaran o da zencidir. 3440
- پیش ترک آیینه را خوش رنگیست ** پیش زنگی آینه هم زنگیست
- Ey can, aklını başına devşir… Ölümden korkup kaçarsın ya… Doğrucası sen, kendinden korkmaktasın.
- آنک می‌ترسی ز مرگ اندر فرار ** آن ز خود ترسانی ای جان هوش دار
- Gördüğün, ölümün yüzü değil, kendi çirkin yüzün, canın ağaca benzer… Ölüm, yaprağıdır.
- روی زشت تست نه رخسار مرگ ** جان تو همچون درخت و مرگ برگ
- İyiyse de senden yetişmiş, yeşermiştir, kötüyse de. Hoş, nahoş… Gönlüne gelen bir şey, senden senin varlığından gelir.
- از تو رستست ار نکویست ار بدست ** ناخوش و خوش هر ضمیرت از خودست
- Bir dikenle yaralanmışsan o dikeni sen dikmişsindir. Atlas olsun, ipek olsun, ne giymişsen kendin eğirmişsindir.
- گر بخاری خسته‌ای خود کشته‌ای ** ور حریر و قزدری خود رشته‌ای
- Bil ki iş, ona verilen karşılıkla aynı renkte olmaz. Hiçbir hizmet, o hizmete mukabil verilen şeyle bir renkte değildir. 3445
- دانک نبود فعل همرنگ جزا ** هیچ خدمت نیست همرنگ عطا
- Ücret alanların ücreti, yaptıkları işe benzemez. Çünkü o iş ârazdır, buysa cevher ve ebedî.
- مزد مزدوران نمی‌ماند بکار ** کان عرض وین جوهرست و پایدار
- İş, güçlükten, zordan, alın terinden ibarettir; buysa gümüştür, altındır, tabaklarla verilen ihsandır.
- آن همه سختی و زورست و عرق ** وین همه سیمست و زرست و طبق
- Sana bir yerden bir töhmet gelse, mutlaka zulmettiğin birisi mihnete düşmüş, beddua etmiştir.
- گر ترا آید ز جایی تهمتی ** کرد مظلومت دعا در محنتی
- Ama sen dersen ki ben bir şey yapmadım, kimse hakkında bir töhmette bulunmadım.
- تو همی‌گویی که من آزاده‌ام ** بر کسی من تهمتی ننهاده‌ام
- Fakat başka çeşit bir günah etmişsindir. Tohum ektin, nasıl olur da meyve vermez? 3450
- تو گناهی کرده‌ای شکل دگر ** دانه کشتی دانه کی ماند به بر
- Zina edene yüz sopa vururlar da zinâkâr, ben kimseyi dövmedim ki der.
- او زنا کرد و جزا صد چوب بود ** گوید او من کی زدم کس را بعود
- Fakat bu belâ, bu dövüş, o zinanın cezası değil mi? Ama sopa, gizli bir yerde edilen zinaya nasıl benzer?
- نه جزای آن زنا بود این بلا ** چوب کی ماند زنا را در خلا
- Ey Kalîm, yılan hiç sopaya benzer mi? Ey hakîm, dert, devaya benzer mi?
- مار کی ماند عصا را ای کلیم ** درد کی ماند دوا را ای حکیم
- Sen de o sopa yerine meninin nasıl döktün de o meni, güzelim bir şahıs oldu?
- تو به جای آن عصا آب منی ** چون بیفکندی شد آن شخص سنی
- O menin, bir dost oldu yahut bir yılan kesildi. Asâ’nın yılan olduğuna şaşıyorsun değil mi? Fakat buna daha ziyade şaşmak icap etmez mi? 3455
- یار شد یا مار شد آن آب تو ** زان عصا چونست این اعجاب تو
- Hiç meni, o çocuğa benzer mi? Hiç şeker kamışı, şekere benzer mi?
- هیچ ماند آب آن فرزند را ** هیچ ماند نیشکر مر قند را
- Adam, bir rükû yahut sücud etti mi onun rükû ve sücudu, o âlemde bağ, bahçe olur.
- چون سجودی یا رکوعی مرد کشت ** شد در آن عالم سجود او بهشت